Botanik bahçelerinde görsel peyzaj tercihlerinin değerlendirilmesi: Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi (İstanbul) ve Kraliyet Botanik Bahçesi (Edinburgh) örnekleri

Abstract

İnsanların çevreyi ve doğayı nasıl algıladıkları onun tasarımını yapacak peyzaj mimarlığı disiplini için önemli bir konudur. İnsanları ve bitkileri bir araya getirmede önemli bir rol oynayan botanik bahçeleri çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Tez kapsamında "Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi" ve "Kraliyet Botanik Bahçesi Edinburgh" kullanıcılarının, botanik bahçesinden beklentileri, kullanım amaçları ve mekânsal-mevsimsel tercihleri belirlenerek, bu tercihlerde etkili olan parametrelerin değerlendirilmesi yoluna gidilmiştir. Kullanıcıların profilinin belirlenmesinde anket tekniğinden, peyzaj tercihlerinin belirlenmesinde fotoğraf anketi tekniğinden, mekânsal-mevsimsel tercihlerin belirlenmesinde GPS'den (Küresel Konumlama Sistemi), tercih edilen fotoğraflarda hangi parametrelerin etkili olduğunun belirlenmesinde ise görsel anket tekniğinden yararlanılmıştır. Anket çalışmasından, her iki botanik bahçesinin de öncelikli olarak rekreasyonel amaçlı kullanıldığı tespit edilmiştir. Fotoğraf anketlerinde, fotoğraflarda suyun ve çiçeklerin varlığının tercihlerde etkili olduğu, genel anketler, tercih anketleri ve GPS teknolojisiyle elde edilen verilerin benzerlik gösterdiği, görsel tercihlerin mevsimlere göre değiştiği saptanmıştır. Görsel değerlendirmeler kapsamında, tercih edilen fotoğrafların görsel peyzaj değerlendirmesinde tanımlayıcı olan parametreler belirlenmiştir. Etkili olan parametrelerin NGBB ve KBBE örneğinde farklı olduğu, kültürün peyzajların algılanmasında önemli bir etkisi olduğu görülmüştür