Doğu karadeniz bölgesi kıyı kesimi bitki örtüsünün peyzaj mimarlığı açısından değerlendirilmesi

Abstract

Kıyı alanları, dünyada ve ülkemizde dikkat çeken peyzaj karakterleri oluşturmaktadır. Doğal ya da müdahaleler sonucu oluşan kıyı alanlarındaki ortamların peyzaj mimarlığı açısından değerlendirilmesi, kıyı alanlarında gerçekleştirilecek sürdürülebilir peyzaj planlama ve tasarım çalışmaları açısından önemlidir. Ülkemizin önemli kıyı alanlarına sahip Doğu Karadeniz Bölgesi gerek iklim gerekse topoğrafik yapısı açısından farklılık gösteren, zengin bitki tür çeşitliliğine ve görsel açıdan dinamik etkiye sahip habitatları içermektedir. Bu nedenle çalışma kapsamında Doğu Karadeniz kıyı kesiminde (Ordu il sınırından Gürcistan sınırına kadar) gün geçtikçe tahrip olmaya devam eden kıyı alanları mevcut doğal verileri tespit edilmiş, vejetasyon yapısı ve ortam ilişkileri istatiksel analizlerle ortaya koyulmuş ve peyzaj mimarlığında uygulamaya yönelik bitki özellikleri ele alınmıştır. Araştırma kapsamında yapılan arazi çalışması ile 141 örneklem alanda EUNIS'e göre 11 habitat sınıfı belirlenmiş ve bulunma yüzdesi en fazla ilk üçü Ficus carica L. (56.74), Robinia pseudoacacia L. (%51.77), Torilis arvensis (HUDS.) LINK subsp. arvensis (HUDS.) LINK (%50.35) olan 218 bitki taksonu tespit edilmiştir. Tespit edilen bitki taksonları floristik açıdan değerlendirilmiş ve uygulamaya yönelik seçim için bitki özellikleri (kentsel tolerans, peyzaj etkisi, fonksiyonel özellik, yenilenme özelliği ve ekonomik özellik) skorlama yapılarak istatiksel analizlerle öne çıkan bitkiler ve özellikleri belirlenmiştir. Sonuç olarak kıyı alanlarında tespit edilen bitki çeşitliliğinin önemli ölçüde olduğu ve bitki seçim kriterlerinin uygulamaya yönelik tasarımlarda kentsel tolerans ve peyzaj etkisi özelliğinin ön plana çıktığı görülmüştür. Ayrıca tespit edilen bitki türlerinin özelliklerine göre peyzaj tasarım çalışmalarında kullanımlarına yönelik önerilerde bulunulmuştur. Bu araştırmanın sonuçları, Doğu Karadeniz Kıyı Alanları'nın vejetasyon yapısı açısından güncel durumunu gösteren temel veri oluşturmaktadır.