Kıyı peyzajlarının kültürel ekosistem servisleri açısından değerlendirilmesi: Trabzon kent merkezi örneği

Abstract

Kıyılar insanoğlu için son derece önemli alanlardır. Kıyıların bu önemi sosyal ve ekonomik açıdan sunmuş oldukları olanakların fazlalığından kaynaklanır. Bu nedenle dünyada çağlar boyunca kıyılara olan ilgi azalmamış aksine bir refah göstergesi gibi insanlar kıyılara yakın olma eğilimi göstermiştir. İnsanlar kıyılardan sağlamış oldukları faydaları çeşitli ekosistem servislerini kullanarak elde etmektedir. Bu servisler, tedarik edici, düzenleyici, destekleyici ve kültürel hizmetlerdir. Kıyı alanlarının kişilere sunmuş olduğu ekosistem servislerinin belirlenmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması için koruma-kullanma ve yönetim konularına önem verilmelidir. Bu çalışmada Trabzon kenti kıyı alanlarından ekosistem servisleri tarafından sağlanan faydaların zamansal değişimi araştırılmıştır. Bu amaçla kent kıyılarının eski ve yeni durumu ekosistem servisleri açısından anket yöntemiyle araştırılmış ve karşılaştırılmıştır. Araştırmanın desteklenmesi amacı ile uzaktan algılama yöntemi kullanılarak arazi kullanım sınıflarının 1984 ile 2011 yılları arasındaki zamansal değişimi ortaya konmuştur. Çalışma sonucunda Trabzon merkez kıyılarında 30 yıl süresince meydana gelen değişimlere bağlı olarak ekosistem servislerinde azalmalar olduğu belirlenmiştir. Ayrıca kıyının kültürel ekosistem servisleri değerlendirildiğinde özellikle tarihi ve kültürel öğelerin önemli hizmetler sağladığı tespit edilmiştir. Kıyı ekosistemlerinin korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması için önerilerde bulunulmuştur.