Devlet orman işletmelerinin etkinlik düzeylerinin ölçülmesi ve optimal işletme büyüklüğünün belirlenmesi (Doğu Karadeniz Bölgesi örneği)

Abstract

Türkiye'de ormancılık faaliyetlerinin en yoğun gerçekleştirildiği ekonomik birimler olan Devlet Orman İşletmelerinin (DOİ) sahip oldukları üretim araçlarını etkin kullanabilmeleri ancak optimal işletme büyüklüklerine ulaştıklarında gerçekleşebilecektir. DOİ'lerin optimal işletme büyüklüklerinin belirlenmesi, bu işletmelerin başarılı olabilmeleri, maliyetlerini düşürerek daha yüksek gelirler elde edebilmeleri açısından önemli bir konudur. Bu kapsamda Doğu Karadeniz Bölgesi'nde faaliyet gösteren 21 DOİ'nin etkinlik düzeyleri ormanların ve dolayısıyla DOİ'lerin ekonomik, ekolojik ve sosyal fonksiyonları göz önünde bulundurularak 4 farklı durum için belirlenmiştir. Veri Zarflama Analizi (VZA) sonuçlarına göre I. durumda 4, II. durumda 5, III. durumda 4 ve IV. durumda ise 6 DOİ etkin çıkmıştır. Etkin çıkan DOİ'lerin verilerinden hareketle Ortalama Maliyet Yaklaşımı yardımıyla her durum için optimal işletme büyüklükleri hesaplanmıştır.. Etkin DOİ'ler için optimal işletme büyüklükleri 83135.83 ha. - 83296.19 ha, araştırma bölgesinde faaliyet gösteren 21 DOİ için optimal işletme büyüklükleri ise 611111.1 ha. - 620462.04 ha. olarak hesap edilmiştir. DOİ'lerde personel politikaları ve maliyetlendirme konuları gözden geçirilmelidir. Maliyet minimizasyonu çalışmalarıyla birlikte üretim ve satış programlarının da bu amaç doğrultusunda planlanması gerekmektedir.