Galyan-Atasu barajı havzasında arazi kullanımının su ve toprak özelliklerine etkilerinin araştırılması

Abstract

Galyan-Atasu Barajı havzasında arazi kullanımının su ve toprak özellikleri üzerine etkileri araştırılmıştır. Araştırmada, jeolojik yapı üç formasyonla (Hamurkesen, Çatak ve Kaçkar Granitoyidi), farklı arazi kullanımları tarım, mera, iğne yapraklı orman ve yapraklı orman alanları ile temsil edilmiştir. Böylece, Galyan ve yan kolu Şimşirli dere havzalarında toplam 23 mikro havzada çalışılmıştır. Farklı arazi kullanımlarından 417 adet toprak örneği alınmış ve topraklarda tekstür, pH, EC, Ca++, Mg++, K+, Na+, toplam azot ve toplam fosfor gibi analizler gerçekleştirilmiştir. Su özelliklerini belirlemek için, 23 mikro havzada ayda bir olmak üzere toplam 276 adet su örneği alınmış, su örneklerinde pH, EC, dere akımı, Ca++, Mg++, K+, Na+, toplam azot ve toplam fosfor gibi analizler yapılmıştır. Su ve toprak özelliklerinin uyumlu bulunduğu çalışmada, Kaçkar Granitoyidindeki havzaların topraklarının geçirgenliklerinin daha yüksek olması bu alanlarda dere sularına taşınan besin konsantrasyonunu arttırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca, genelde her üç jeolojik formasyon üzerindeki arazi kullanımlarından, tarım ve yapraklı (Kayın, Kızılağaç v.b.) orman alanlarının dere sularına taşınan besin konsantrasyonunu arttırdığı, mera ve ibreli (Doğu Ladini) orman alanlarının ise besin konsantrasyonunu azalttığı (Çatak formasyonu hariç) belirlenmiştir. Baraj rezervuarında toplanan suların besin konsantrasyonunun artması ise ötrofikasyonu arttıracaktır. Böylece, suyun kalitesinin olumsuz yönde etkileneceği düşünülmektedir.