Sinop yetişme ortamı bölgesi doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky.) meşcerelerinin bazı erodibilite indekslerinin belirlenmesi

Abstract

Eroziv kuvvetlerin etkisi ile toprak agregatlarının dispersiyonu ve çözülmesine karşı direnç veya yatkınlık gösteren toprak özellikleri olarak bilinen erodibilite toprak erozyonunda etkili bir faktördür. Bu çalışmada erodibilite indeksleri belirlenerek, kayın meşcereleri altındaki toprakların erozyona karşı duyarlı olup olmadığı yükselti basamaklarına göre ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma, Sinop Orman İşletme Müdürlüğü'ne bağlı bulunan Sinop, Erfelek, Bektaşağa ve Ahmetyeri Şeflikleri içerisinde yer alan Saf Doğu Kayını ormanlarında yapılmıştır. Bu amaçla, beş farklı yükseklik kademesinden ve iki farklı bakıdan toprak örnekleri alınmıştır. Her yükseklik kademesinden 10 adet (5 adet kuzey bakı grubundan, 5 adet güney bakı grubundan) olmak üzere toplamda 50 adet toprak çukuru açılmış ve her profilden toprak horizonlarına göre 218 adet toprak örneği alınmıştır. Toprakların bazı fiziksel (tekstür analizi, tarla kapasitesi, solma noktası, rutubet analizi, faydalı su kapasitesi, dispersiyon oranı, kolloid-nem ekivalanı oranı, erozyon oranı, kil oranı) ve kimyasal (organik madde, pH, elektriksel iletkenlik ve toplam kireç miktarı) özellikleri belirlenmiştir. Kayın meşcerelerindeki toprakların genel olarak erozyona duyarlı oldukları belirlenmiştir. Dispersiyon oranı (%27.25) ve erozyon oranı (25.23) oranları sınır değerlerin üzerinde bulunmuştur. Kolloid-nem ekivalanı oranı bakımından sadece 4. yükselti basamağındaki (600-800 m) topraklar erozyona dayanıklı, diğer yükselti basamaklarındaki topraklar ise erozyona duyarlı bulunmuşlardır. Her ne kadar araştırma alanındaki toprakların hepsi erozyona duyarlı olarak bulunsa da yükselti arttıkça göreceli olarak daha dayanıklı oldukları bulunmuştur.