Kuşların, Trabzon havalimanının uçuş güvenliğine etkileri

Abstract

Kuşlar, son yıllarda hızla gelişen havacılık sektöründe kuş çarpmaları sonucunda uçuş güvenliğini tehdit ederek önemli can ve mal kayıplarına yol açmaktadırlar. Bu tez kapsamında, Türkiye'nin uluslar arası uçuşlara açık en önemli havalimanlarından olan Trabzon Havalimanında kuşların uçuş güvenliğine etkileri araştırılmıştır. Araştırma alanı olarak, Trabzon Havalimanı pistinin orta noktası merkez alınarak kuş uçuşu 13 km yarıçapındaki güvenli yaklaşma ve tırmanma alanı seçilmiştir. Eylül 2009-Mayıs 2010 tarihleri arasında araştırma alanı içerisinde haftada en az iki gün yapılan arazi çalışmalarında kuş türlerinin teşhisi, tespit edilen kuş türlerine ait davranışlar teleskop, dürbün, fotoğraf çekimleri ile alanda tutulan notlar ile gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, araştırma alanının arazi yapısı değişimi ve alandaki kuş türlerine etkileri, uydu görüntüleri ve birebir arazi gözlemleriyle belirlenmiştir. Araştırma alanı içerisinde 125 kuş türü gözlemlenmiş ve bu türler içerisinde Trabzon Havalimanı uçuş güvenliğini tehdit eden 54 kuş türü tespit edilmiştir. Tespiti yapılan türler içerisinde, kuş çarpmaları bakımından en önemli türlerin sırasıyla; Martıgiller, Güvercingiller, Kargagiller, Ördekgiller familyalarına ait olduğu belirlenmiştir. Tespiti yapılan kuş türlerinin yaşam alanı olarak çokça tercih ettiği alanlar ise; dereler, Trabzon Havalimanı pisti ve pisti çevreleyen yeşil alan, Karadeniz Teknik Üniversitesi Yerleşkesi, dolgu alanları, ziraat alanları, sahil şeridindeki park ve bahçeler olarak belirlenmiştir. Ayrıca, Trabzon Havalimanı yetkilileri tarafından uygulanan kuş uzaklaştırma teknikleri içerisinde en başarılı yöntemin, havalimanına ait araçlarla havalimanı pisti ve çevresinde siren çalarak uygulanan aktif uzaklaştırma çalışması olduğu belirlenmiştir. Trabzon Havalimanın yerleşimi itibariyle şehirle bir bütün haline gelmesi, kuş göç yolları üzerinde olması, düzenli ve etkin kuş uzaklaştırma tekniklerinin uygulanmasını zorlaştırmaktadır.