Odun koruma alanında Türkiye iklim endeksi değerlerinden faydalanma

Abstract

Dünyada doğal kaynakların giderek azaldığı herkes tarafından bilinen bir gerçektir. Doğal kaynakların bazılarının zamanla tükeneceği yönünde tahminler yapılırken çok çeşitli alanlarda kullanılan odun hammaddesi yenilenebilir tek organik doğal hammadde olma özelliği taşımaktadır. Ancak bu hammaddenin yenilenebilmesi uzun bir süreçte gerçekleştiğine göre malzemeden olabildiğince uzun süre faydalanabilmek için korunmasına özel önem atfetmek gerekmektedir. Ağaç malzeme organik bir madde olması nedeniyle biyolojik zararlılar tarafından degrade edilebilmektedir. Mantar tahribatı bunların en önemlilerindendir. Açık hava koşulları mantarlar için uygun yaşam ortamı sağladığından açık hava koşullarına maruz bırakılmış ağaç malzemenin çürüme ve mantar zararlarına uğrama derecesinin bilinmesi odunu koruyabilmek adına alınması gereken tedbirleri kolaylaştıracaktır. Bu tedbirler ne kadar doğal yollardan alınırsa çevre de o kadar az zarar görecektir.Bu çalışmada, Türkiye için 81 ile ait ölçüm noktası ele alınarak uzun yıllar (1975-2008) meteorolojik veriler kullanılarak iklim sınıflandırması yapılmış ve iklim endeksi değerleri hesaplanmıştır. Elde edilen veriler kullanılarak coğrafi bölgelerin alt bölümleri içinde ayrı ayrı iklim endeksi değerleri hesaplanmış ve ArgCis 9.2 programı kullanılarak Türkiye için güncel çürüklük riski haritası çizilmiştir. Ağaç malzemede çürüklük riski açısından Doğu Karadeniz bölümü Türkiye'de açık hava koşullarına bırakılmış ağaç malzeme için en riskli bölge, Rize ili en riskli il, Hopa ilçesi en riskli ilçe olarak bulunmuştur. Doğu Karadeniz bölümü illeri için çizilen çubuk çizgi iklim diyagramları incelenmiştir ve sadece vejetasyon mevsimine (Mart-Eylül) rastlayan devre içerisinde mantarlar iyi bir şekilde gelişme gösterseler de bu devre dışında da bölgede mantarlar için uygun koşulların olduğu görülmüştür. Doğu Karadeniz bölümünde ağaç malzemenin çürüklük riskinin değişiminin tahmin edilebilmesi için Box-Jenkins yönteminin ARIMA modeli kullanılarak 2013 yılına kadar tahminler öngörülmüş ve iklim endeksi hesaplamaları yapılmıştır. Bu hesaplamalardan yola çıkarak iklim endeksi değerlerinin yükseleceği ve buna bağlı olarak ağaç malzemenin mantar zararına uğrama ve çürüme derecesinin artacağı kanaatine varılmıştır.