Hastane dolaşım mekanlarının kullanıcı üzerindeki etkileri: Süleyman Demirel Üniversitesi Hastanesi örneği

Abstract

Mekan kavramının kompleks yapılarda komplike bir kavram olduğu ve bu yapılarda mekan kullanımının daha da elverişsiz bir hal aldığı görülebilir. Bu durumların fonksiyonel ve sosyal açıdan mekan kullanımını zorlaştırdığı gibi, ekonomik kayıplara da yol açtığı bilinmektedir. Kullanıcıların mekanda dolaşırken takip ettiği izler, seçtikleri mekanlar, tüm dinamik ve statik hareketler mekanın değerlendirilmesinde ve ölçülmesinde önemli parametrelerdir. Literatür incelendiğinde hastanelerle ilgili çalışmaların ağırlıklı olarak algılanan kalite ve bakıma yönelik olduğu anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, mekan konfigürasyonunun sosyal yönünü değerlendiren Mekan Dizim (Space Syntax) ve GGA (Görünürlük Grafı Analizleri) kullanılarak pozitif bir nicelik analizi yapılmaktadır. Süleyman Demirel Üniversitesi Hastanesinin zemin kat ve birinci katında çalışmalar yürütülmüştür. Mekansal dizim analizi ve görünürlük grafı analizlerinden faydalanılmıştır. Her iki analizin bileşenleri mekan kullanım dokularıyla (doğal hareket ve keşif hareketi) karşılaştırılmıştır. Doğal hareket dokuları; dolaşım mekanlarında kullanıcıların sayılmalarıyla, keşif hareketi dokuları ise; belli bir kullanıcı grubunun mekan içerisinde verilen hedefleri bulması sırasında kaydedilen dokularla elde edilmiştir. Çalışma deneklerle yürütülen biliş çalışmalarıyla da desteklenmiştir. Çalışmanın sonucunda; kullanıcıların mekanın global ve lokal özelliklerinden etkilendiği, en etkili mekansal değişkenin ise lokal özelliklere dayalı olduğu görülmektedir. Mekanın görünürlük grafı analizlerinden elde edilen lokal görsel bilginin global ilişkileri etkilediği, dolayısıyla kullanıcı üzerinde etkili bir değer olduğu sonucuna varılmıştır. Mekanın algılanmasında, erişilebilirliğin önemli bir faktör olduğu, ancak mekan içerisinde her erişilebilir noktanın algılanmadığı mekanın algılanmasında lokasyonların sağladığı görsel bilginin önemli olduğu ortaya konmuştur. Çalışmadan elde edilen sonuçların yeni hastane tasarımlarına ve uygulamalarına, hastane revizyon projelerine girdi sağlayacağı düşünülmektedir.