Baraj işleyiş süreçlerinde sosyal ve fiziksel çevre etkileri-Doğu Karadeniz bölgesi barajları

Abstract

Barajların fiziksel ve sosyal çevre problemlerini önlemeye yönelik çalışmaların Yurtdışında 1970'lerden sonra, Yurtiçinde 1990 yıllarından sonra başlatıldığı görülmektedir. Yurtdışında ve yurtiçinde uygulamada ve tamamlanan baraj projelerinin yarattığı çevre etkilerinin zararlarının devam ediyor durumda oluşu konuyla ilgili proje ve uygulama bazında birtakım aksaklık ve eksikliklerin varlığını göstermektedir. Bu bağlamda barajların planlama-projelendirme, inşaat ve işletme aşamalarında meydana gelebilecek çevre etkilerini önlemeye ve azaltmaya yönelik yapılması zorunlu görünen çalışmaların ortaya konulması gerekmektedir. Yapılan çalışma ile baraj işleyiş süreçlerine bağlı olumlu süreci getirecek ideale yakın model tanımlanarak, model ışığında baraj planlama-projelendirme, inşaat ve işletme aşamalarında çevre etkilerini önlemeye yönelik yeni uygulamalara rehber olunması ve konuyla ilgili mevcut aksaklıkların giderilmesine yönelik ışık tutulması amaçlanmaktadır. Birinci bölümde; baraj ve çevre etkilerinin önemine değinilmekte, uygulamalara dönük modelin geliştirilmesi amaçları doğrultusunda konunun gereği ve kapsamı verilmektedir. Yapılan Çalışmalar(A) bölümünde; Barajın çevreye etkileri literatür incelemesi kapsamında verilmektedir. Yapılan Çalışmalar(B) bölümde; araştırmanın amacı doğrultusunda Araştırma Modeli ve Araştırmada kullanılacak Yöntem ve Teknikler verilmektedir. Üçüncü bölümde, araştırma alanında ki barajlara ait bulgular ve analizler verilmektedir. Barajlar genel olarak gözlem, yetkililerle ve yöre halkıyla görüşme ve mevcut raporlar kapsamında değerlendirilerek, araştırma alanında değişik süreçlerde ve farklı vadilere ait barajlarda çevre analizleri yapılmaktadır. Çalışmanın dördüncü bölümünde barajların mevcut süreçlerinde tespit edilen etkiler irdelenmekte ve sınıflandırılmaktadır bölümde önerilen modele, seçilen barajlara ve araştırma alanının tümüne ait sonuç ve öneriler sunulmuştur.