Belediye hizmet binalarında fenomenal saydamlık kavramının kullanıcı algısındaki karşılığının irdelenmesi

Abstract

Tarih öncesi zamanlardan beri içgüdüsel bir eğilimle insanoğlu tarafından yararlanılan saydamlık kavramı, yakın tarihte eleştirel metinlerde tartışılmaya başlanmasının ardından çeşitlendirilmiş, farklı sınıflar ve algılama düzeyleri üzerinden bambaşka anlamlara bürünmüştür. Günümüzde mimarlıkta saydamlık akla ilk gelen salt malzemeye içkin özelliğinin, ışığı geçirme ve arkasını gösterme becerisinin çok daha ötesinde, birçok yan anlam barındıran çok boyutlu bir kavram halini almıştır. Bu yeni ve genişlemiş hali ile saydamlık, fenomenal (olağanüstü) saydamlık olarak adlandırılmaktadır. Belediye hizmet binası tasarımlarında fenomenal saydamlık kavramının, mesaj vermek ve kullanıcının algısını yönlendirmek amacı ile başvurulan bir araç olduğu projelere ilişkin çıktılar ve sonuç ürünler üzerinden okunabilmektedir. Ancak yapı tipi, tüm kente hemen her konuda destek vermekle yükümlü olan belediye hizmet binaları olduğu zaman eğitim düzeyleri, sosyal statüleri, kişisel beğenileri, yaş aralıkları, mesleki yetkinlikleri ve benzeri birçok alanda birbirinden çok farklı bir kullanıcı kitlesi söz konusu olmaktadır. Yani kullanıcının, tasarımcının vermek istediği mesajı ne şekilde anladığı sorgulanmaya açık hale gelmektedir. Çalışmanın amacı, tasarımcıların belediye hizmet binalarını tasarlarken katılımcı demokrasiye, şeffaf yönetime referans vermek açısından aldığı fenomenal saydamlık kararlarının ve bunların iletmeye niyetlendiği mesajın kentli/ kullanıcı cephesinde nasıl algılandığının tespit edilmesidir. Bu amaçla seçilen projeler incelenerek saydamlık düşüncesinin tasarım kararlarında nasıl yer aldığı ve planlamada nasıl karşılık bulduğu araştırılmış, ardından Çukurova İlçe Belediyesi Hizmet Binası ve Kültür Merkezi örneği üzerinden yapılan anket çalışması ile kullanıcıların fenomenal saydamlık algısı ortaya konmuştur.