Çalışma yaşamında özgürlük sorunu: Gözetim ve mahremiyetin yeni sınırları

Abstract

Yabancı literatürde genellikle 'Panopticon' olarak bilinen ve bu çalışmada `gözetim uygulamaları' olarak ele alınan tanımlama ile bireylerin, gündelik yaşamlarında görünmeyen bir güç tarafından gözetlenerek sınırları görünmeyen bir alanda hapsoldukları açıklanmaktadır. Gözetim uygulamaları çok çeşitli alanlarda ele alınabilen ve farklı örneklerle ortaya konulabilen bir niteliğe sahiptir. Bu çalışmada ise, sosyal bir problem olan gözetim uygulamalarının, bilgi toplumlarının çalışma yaşamında ne şekilde gerçekleştiği ele alınmaktadır. Çünkü gözetim faaliyetleri bilgi toplumuna geçişle hız kazanmış ve çalışma yaşamında yaygınlaşmıştır. Gözetim uygulamalarının önemli derecede yaygınlaşmasının sebebi ise, teknolojik gelişmeler ve beraberindeki küreselleşme sürecidir.Yaşanan toplumsal değişimler ve meydana gelen bilgi toplumları bilgiye ulaşımı oldukça önemli kılmaktadır. Bilgisayar ve internet bilgiye en çabuk, en ucuz ve en kolay yoldan ulaşmayı sağlayan vazgeçilmez araçlardandır. Öte yandan, bilgi toplumları gibi çalışma yaşamıyla özel yaşam sınırlarının birbiri ile iç içe geçtiği bir düzende bu araçlar, gözetim uygulamalarına hizmet eden birincil kaynakları oluşturmaktadır. Bu bağlamda, toplumun neredeyse tüm bireylerinin günlük yaşamın her anında çeşitli gözetim sistemleri tarafından kuşatıldığı ileri sürülmektedir. Buradan hareketle gelinen nokta, teknolojik gelişmeler ve küreselleşme ile özgürlüklerinin artacağını bekleyen bireylerin, eskiye oranla daha sıkı bir denetim altına girdikleri ve çağdaş panoptikona hapsolduklarıdır.

In this research, it is explained that human is exposed to surveillance in their daily life by an invisible power. As a consequence of this, it is possible to claim that the privacy of people is violated by surveillance technologies and it is called Panopticon in the foreign literature. Violation of privacy can be seen in diversified fields with different examples. However, in this research it is discussed especially, in the information society?s working life to be kept under control. The reason of this, surveillance practices are experienced with higher ratio as the time passes.Surveillance practices become widespread because of the technological improvement and the globalization. By the help of these, the social structure undergoes a change and information society is raised. In information societies, the availability of the information has a crucial importance. Computers and the Internet are the indispensible tools of electronic monitoring system to attain information. On the other hand, they are primary tools which can be used to violate privacy of a person in the information society that the borders between private life and the working life are unclear. In this context, almost all of the citizens of a society are surrounded by different surveillance technologies.It is possible to conclude that the people who expect more freedom by the help of technological improvement and the globalization are subject to modern Panopticon in the information society, as compared with before.