Koruma amaçlı imar planlarının yapılaşmaya etkisinin ayder örneğinde cepheler açısından incelenmesi

Abstract

Koruma Amaçlı İmar Planları, planlama hiyerarşisinde mekânsal planlama kategorisinde yer almakta, imar uygulamalarında etkin rol oynamakta ve yöre aktörlerini yönlendiren araç olarak kullanılmaktadır. Ancak, mekânsal planlama pratiğinde imar planlarında olduğu gibi koruma amaçlı imar planları da beklenen düzeyde etkili araçlar olamamaktadır. İmar planlarında bu etki uzun dönemde kendini gösterirken, koruma amaçlı imar planlarında müdahale düzeyinin yüksek olması nedeni ile bu süreç, çok daha kısa sürede kendini göstermektedir. Planlarla belirlenen Yapılaşma Şartları, korunan alanlarda kent silüetini oluşturan temel parçalardan yapı cephelerini tasarım ve uygulama düzeyinde etkileyen unsurlar olarak ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda çalışmada, söz konusu etkinin ortaya konulması için yapı cepheleri temel girdi olarak değerlendirilmiştir. Bu yüzden, Ayder yaylasında yer alan tüm yapıların fotoğraflı ve GIS etkileşimli veri tabanı oluşturulmuştur. Eski ve yeni yapılarda ruhsatlı ve kaçak yapılaşmalarla ilgili analizler, "Ayder yerleşmesi planı" ile "plan notları" baz alınarak yapılmış, planın etkinliği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yapılan çalışmalar neticesinde Ayder bölgesi içinde bölgede minimum düzeyde etkilenmiş olan ve korunan yapıların yoğunlaştığı çalışma alanı belirlenmiştir. 9. Bölge olarak tanımlanmış olan alanda korunan yapılar özelinde yapı kimlik kartları oluşturulmuş; bölgenin geleneksel mimarisi, yapı cepheleri ile plan notları bazında değerlendirilerek, planlamaya girdi olabilecek bulgulara ulaşılmıştır. Ayder Yapılan çalışma neticesinde Ayder yerleşmesi planında uygulama stratejisi oluşturulması gerektiği ortaya çıkmış, bu bağlamda Ayder yerleşmesinde bölgeleme yapılarak uygulama önerileri getirilmiştir.