Konut plan şemalarında değişimin grafik tekniklerle incelenmesi

Abstract

Toplumdaki sosyal, kültürel, ekonomik; teknolojik faktörlerdeki gelişme ve değişmeler, konut plan şemalarına fonksiyonel ve mekansal değişiklikler olarak yansımıştır. Bu tez kapsamında, konut plan şemalarının uğradığı değişimin saptanması amaçlanmış ve bunun için grafik teknikler geliştirilmiştir. 1. Bölüm Çalışmada sorun, 50-60 yıl içersinde, konut plan şema larının uğradıkları fonksiyonel ve mekansal değişikliklerin saptanması olarak ortaya konmuştur. Çalışmanın amacı ise, konut planlarındaki değişimi incelemek için grafik teknikleri tanıtmak ve değişimi saptamaktır. 2. Bölüm: Konut plan semalarındaki değişimin saptanması için önerilen yöntem ve kullanılan teknikler bu bölümde tanıtılmış tır. Plan şemalarının analizi ve değişiminin saptanması iki aşamada yapılmıştır. 4 Çözümleme aşaması,/ » Çakıştırma aşaması, Çözümleme aşamasında, fonksiyon şemaları ve grafik tekniklerle, konut planlarının fonksiyon ve mekanları arasındaki ilişkileri açıklayan analizler yapılmıştır. Kullanılan ilk teknik alan fonksiyon şemaları tekniğiyle, konuttaki mekan grupları, aralarındaki doğrudan geçiş ilişkilerine bağlı olarak şemalara aktarılmıştır. Ortaya çıkan fonksiyon şemaları, konutun fonksiyonel örgütlenmesini göstermektedir. Kullanılan ikinci teknik olan grafik tekniğinin, ülkemizde mimarlık alanında fazla kullanım alanı yoktur. Bu teknikte, konuttaki mekanlar birer nokta, aralairındaki bitişiklik ilişkileri de birer çizgi ile gösterilmiştir. Burada amaç, konutta ne tür mekanların ve mekanlar arası ne tür ilişkilerin olduğunu grafiklerle açıklamaktır. Konuttaki mekanlar arası bitişiklik ilişkilerine göre çizilen grafikler konuttaki mekansal örgütlenmeyi göstermektedir. Konut plan şemalarının fonksiyonel ve mekansal örgütlenmesini gösteren şema ve grafikler elde edildikten sonra, çakıştırma aşamasına geçilmiştir. Farklı yıllara ait konutların şema ve grafiklerinin karşılaştırılması ve çakış- tırılması yolu ile fonksiyonel ve mekansal değişiklikler saptanmıştır. 3. Bölüm: Konut plan semalarındaki değişimin nedenleri: ® îmar planlarına bağlı nedenler, ® Ekonomik nedenler, ® Kullanıcı kültür yapısındaki değişiklikler, ® Aile yapısındaki değişiklikler, © Kullanıcı eylemlerinin değişmesi, « Teknolojik gelişme ve değişmeler, ® Kullanıcının sosyal yapısındaki değişmeler olarak belirlenmiştir. Son 50-60 yılda konut plan şemaları nın uğradığı değişimlerin saptanması için, müstakil ve apartman tipi olmak üzere iki örnekiem grubu seçilmiştir. İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya gibi şehirlerimizden se çilen konut planları üzerinde fonksiyon şemaları ve grafik teknikleriyle yapılan analizler ve bu analizlerin çakıştı-r rıJLraası ile anlamlı sonuçlar elde edilmiştir. Değişen fonksiyonel ve mekansal örgütlenmeler belirlen dikten sonra, günümüzdeki konut plan şeması, geleneksel konut plan şeması ile karşılaştırılmıştır. Bunların sonucun da, günümüzde toplumsal gelenekler, kullanıcı ihtiyaç ve istekleri dikkate alınmadan, ekonomik ve imar planlarının getirdiği belirleyici ve sınırlayıcı kurallara bağlı olarak plan şemalarının yapıldığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, grafik tekniklerle konut planlarının in celenebileceği ve plan semalarındaki değişimin saptanabile ceğinin belirlendiği söylenebilir. Ayrıca elde edilen bul guların yeni konut plan önerilerinde veri olarak kullanı labileceği düşünülmüştür.