Gümüşali formasyonunun (üst devoniyen) Çürükler köyü (Feke-Adana) yöresindeki fasiyes özellikleri ve conodont faunası

Abstract

Bu çalışma, özellikle Doğu Toros orojenik kuşağı boyunca yaygın bir yüzeyleme veren, üst Devoniyen yaşlı Gümüşali Formasyonu' nun, çürükler Köyü (Feke-Adana) yöresindeki fasiyes özellikleri ve conodont faunası ile ilgilidir. Gümüşali Formasyonu; başlıca kuvars kumtaşı, kuvars miltaşı ve şeyilerden oluşan kırıntılı kayalar ile, farklı fasiyes özellikleri gös teren kireçtaşlarmın ardalanmasından oluşmuştur, incelenen stratigrafik kesitte yaklaşık 600 metrelik bir kalınlık sunan bu istifin sedimantolo jik özellikleri ve içerdiği biyata, çökelmenin sıg gel-git altı bir or tamda geliştiğini gösterir, istif içindeki kireçtaşlarmın mikrofasiyes analizi sonucunda, hakim biyota ya da özel biyota ve çökelme dokusu. esas alınarak, aşağıdaki fasiyesler ayırtlanmıştır. Fl-Çamurtaşı fasiyesi, F2-Biyoklastik vaketaşı/istiftaşı fasiyesi, F3-Mercanlı (Disphyllum sp. ) engeltaşı fasiyesi, F4-Hercanlı-biyoklastik vaketası fasiyesi, F5-Gastropöd istif taşı fasiyesi, F6-0nkoidli-biyaklastik istiftaşı/tanetaşı fasiyesi, F7-Biyoklastik istiftaşı/tanetaşı fasiyesi, F8-Brachiopodlu istiftaşı/tanetaşı fasiyesi, F9-Brachiopod-ekinoderm istiftaşı/tanetaşı fasiyesi, FlO-Brachiopod-ekinoderm-bryozoa istiftaşı/tanetaşı fasiyesi, Fll-Ostracodlu tanetaşı fasiyesi, F12-Dasycladacean algli-biyoklastik istif taşı fasiyesi, F13-Stromataporoidli-biyoklastlk istif taşı fasiyesi, F14-Biyoklastlı-pelletli tanetaşı fasiyesi, FÎ5- Umbel lina sp. içeren çamurtaşı/Umbellinaa sp. içeren pelletli- intraklastlı tanetaşı fasiyesi. F16-Spikülitik vaketası /istif taşı fasiyesi. Bu fasiyeslerden, çamurtaşı, vaketası ve engeltaşı dokusuna sahip olanlar, çok az veya hiç conodont içermezler. En bol fauna, istif taşı ve tanetaşı dokusuna sahip olan fasiyeslerden elde edilmiştir. Bunlardan, özellikle ostracodlu tanetaşı fasiyesi, en yüksek tür çeşitliliğine sahip fasiyeslerden birini oluşturur. Gümüşali Formasyonu, başlıca Icriodus (10 tür, 2 alttür) ve Polygnathus' ların (15 tür, 3 alttür) baskın olduğu bir conodont faunası içerir. Bu iki taksona ait türlerin dikey dağılımları, kesin menzilleri ni vermekten uzaktır.istif içinde Palmatalepis türleri de bol (S tür, 1 alttür), fakat çak sınırlı bir dikey dağılıma sahiptirler. Ancyrodella (5 tür), Ancyro- gnathus (3 tür), Bispathodus (1 tür), Mehlina (2 tür), Pelekysgnathus (3 tür) ve Pseudopolygnathus <1 tür) gerek tür ve gerekse sayı olarak çak düşük bolluktadır. çökelmenin sığ bir ortamda gelişmiş alması, Gümüşali Formasyonu ' na, başlıca Palmatalepis türlerine dayandırılmış alan ve pelajik fasiyesler den tanımlanan Geç Devoniyen standart conadont zanlamasının uygulanması nı olanaksız kılar. Ayrıca, mevcut taksonların dikey dağılımlarındaki düzensizlikler nedeniyle, standart zonlama ile dolaylı bir ilişki kurmak da olanaksızdır. Sığ biyofasiyeslerden tanımlanan ve Icriodus ve Pelekysgnathus türlerine dayandırılan alternatif sığ-su conodont zonlamasının Gümüşali Formasyonuna uygulanabilmesi ise, zon belirleyici taksonların yetersizliği ve ayrıca mevcut taksonların menzillerinin tam olmaması nedeniyle mümkün olmamıştır. Sözkonusu nedenlerden ötürü yeni bir yerel zonlama da oluşturulamamıştır. Bu araştırmada, 9 cinse atfedilen toplam 48 tür (4 tanesi yeni tür) ve 6 alttürün tanımlaması yapılmıştır. Icriodus adanaensis, Icriodus fekeensls, Pelekysgnathus serradentatus ve Polygnathus antecompressus türleri, yeni tür olarak tanıtılmıştır.