Atasu Barajı göl alanı (Maçka Trabzon) çevresinin jeolojik ve tektonik özellikleri

Abstract

Doğu Karadeniz Havzası'nın güney sınırına paralel olarak uzanan Doğu Karadeniz Dağ Kuşağı, 600 km uzunluk ve 200 genişliğindeki bir dağ zincirinden oluşmakta olup, Alp-Himalaya sisteminin Meso-Senozoyik jeodinamik gelişiminin yorumlanması için anahtar alanlardan biridir. Bu çalışma, Doğu Karadeniz Dağ Kuşağı'nın kuzey kesiminde, Esiroğlu Köyü (Maçka, Trabzon) sınırları içinde bulunan Atasu Barajı göl alanı ve çevresinin jeolojik ve tektonik özelliklerine odaklanmaktadır. İnceleme alanındaki en yaşlı birim, kırmızı kireçtaşı-kumlu kireçtaşı-marn ara seviyeleri içeren bazalt-andezit ve ilişkili piroklastik kayaçlardan oluşan Geç Kretase yaşlı Çağlayan Formasyonu'dur. Bu volkano-sedimanter istif, Eosen yaşlı porfiri bazaltlar (Oğulağaç Bazaltı) ve ayrıca mikrodiyoritik ve bazaltik dayklar tarafından kesilmektedir. Kuzeybatı uzanımlı ayrımlanmamış faylar, küçük ölçekli normal faylar ve iyi gelişmiş çatlak sistemleri çalışma alanındaki olağan deformasyon yapılarıdır. Özellikle faylara yakın kesimlerde yersel olarak alterasyon oldukça şiddetlidir, ancak herhangi bir mineralizayon saptanmamıştır. Normal faylardan alınan ölçüler, fay düzlemlerinin baskın olarak K50-60B doğrultulu ve 45 ile 80 derece arasında değişen eğim açılarıyla kuzeydoğu ve güneybatıya eğimli olduğunu gösterir. Normal fayların bir başka baskın olan grubu ise K85D doğrultuludur. Geç Kretase yaşlı litolojilerden alınan çatlak ölçümleri dikkate alınarak hazırlanan kontur ve gül diyagramları K80-90D, K50-60B ve K70-80B doğrultulu üç farklı hakim çatlak takımının varlığını gösterir. Eosen yaşlı Oğulağaç Bazaltı'ndaki baskın yönelimler ise K40-50B, K20-30B ve K60-70B' dır. Bu çalışmada belirlenen tüm kırık uzanımları, Doğu Karadeniz Dağ Kuşağı altında güneye doğru yiten okyanusal litosferin açısısının gelişimlerinde etkin rol oynadığı bölgesel ölçekli kırık sistemleri ile uyumluluk arz etmektedir. Bu çalışma ayrıca Işıklar Mahallesi'ndeki eski heyelan malzemenin yeniden hareketlenmesinin, Atasu Barajı göl alanından süreksizlikler boyunca sızan su tarafından tetiklenmiş olabileceğini göstermektedir.