Coğrafi bilgi sistemi (CBS) kullanılarak Trabzon ili Söğütlü (Kalanima) deresi su kalitesi parametrelerinin değerlendirilmesi

Abstract

Tüm canlıların yaşam kaynağı olan ve içme, sulama, enerji ve birçok amaçlar için kullanılan suya olan gereksinim sürekli artmaktadır. Su kaynaklarının plansız kullanımı günümüzde en önemli problemlerden biridir. Aşırı kullanım nedeniyle su kaynakları çevresel faktörlerden olumsuz etkilenmekte ve kirlenmektedir. Bu çerçevede su kaynaklarının yönetimi havza bazında sadece su miktarı yönünden değil kalitesi açısından da önemlidir. Bu çalışmada, Söğütlü Deresi ve yan kollarında 17 farklı noktadan alınan su örneklerinin hidrojeokimyasal özellikleri belirlenmiş, konumsal analiz teknikleri kullanılarak havza farklı parametreler açısından sınıflandırılmıştır. Elde edilen sonuçlar, önceki çalışmalarda elde edilen sonuçlarla karşılaştırılmış, yıllar içinde gelişen su kalitesindeki değişim irdelenmiştir. Söğütlü Deresinde çözünmüş oksijen değerleri 2.76-11.24 mg /L arasındadır ve güneyden sahil şeridine doğru azalma göstermiştir. Sertlik 50.75-218 mg/L arasında olup değerler açısından 'Kıta içi Yüzeysel Su Kaynaklarının Sınıfları'' na göre 'Çok Sert' sular sınıfında yer almaktadır. Havzada pH 6.63-7.5, elektriksel iletkenlik 61-258µS/cm ve toplam çözünmüş katı madde 58-223 mg/L arasında değişmektedir. Söğütlü Deresi yüzey suyu 'Kıta içi Yüzeysel Su Kaynaklarının Sınıfları'' na göre demir ve mangan açısından II ve III. Sınıf, alüminyum açısından IV. Sınıf sular sınıfında bulunmaktadır. Nitrit açısından bazı ölçüm noktalarında IV. Sınıf, nitrat açısından II ve III. Sınıf sular sınıfındadır. Demir, mangan, alüminyum, kurşun, nitrit ve nitrat parametrelerinin çevre şartlarından olumsuz etkilenerek sınır değerini aştığı tespit edilmiştir. Bu tez çalışması kapsamında elde edilen sonuçlar Söğütlü Havzası'nda daha önce yapılmış olan çalışmalarla karşılaştırıldığında, yüzey sularında demir, alüminyum, mangan, nitrit ve nitrat parametrelerinde artış, nikel, bakır ve kurşun parametrelerinde ise azalma görüldüğü ortaya konmuştur.