Çayeli (Rize) masif sülfid yatağının jeolojik ve jeokimyasal özellikleri

Abstract

Çayeli Masif Sülfid Cevherleşmesi Doğu Pontidlerin kuzey zonunda Üst Kretase yaşlı dasitik kayaçlar içerisinde yer alır ve Üst Kretase yaşlı bazaltik volkanitler içerisinde bulunan mor tüfler tarafından üzerlenir. Cevher saçınımlı, masif ve ağsal olarak bulunmaktadır. Pirit, kalkopirit, sfalerit, fahlerz, galen ve daha az oranda markazit, bornit, kalkozin- kovellin cevher minerallerini oluşturmaktadır. Gang mineralleri ise barit, karbonat mineralleri, kuvars, kil mineralleri, serizit ve jipstir. Yapı ve doku özellikleri bakımından cevher dörde ayrılmıştır; masif cevher, ağsal cevher, saçınımlı cevher, klastik cevher.Çalışma sahasında gözlenen alterasyon türleri silisleşme, killeşme, kloritleşme, karbonatlaşma, hematitleşme ve az oranda da serizitleşmedir. Kil mineralleri ise simektit, kaolen ve az oranda illit grubudur. Çayeli masif sülfid yatağında yan kayaçta gözlenen hidrotermal alterasyonun asidik bileşimli kayaçlarda daha etkili olduğu, buna karşın bazik bileşimli ve tortul kayaçların hidrotermal alterasyondan pek fazla etkilenmediği gözlenmektedir. Kütle değişim hesaplamalarında cevhere doğru Si, Al, Fe, Mg'da artış Ca, Na ve K'da azalma meydana gelmiştir. Madenköy masif sülfid cevherleşmesinde hesaplanan izotopik bileşim, günümüz deniz suyu bileşimine yakın bir aralıktadır ve magmatik suyunda etkisi vardır.