Doğu pontid güney zonundaki (Bayburt - Demirözü) metamorfit - ofiyolit birliğinin (pulur masifi) jeotektonik anlamı

Abstract

İnceleme alanı, Doğu Pontid Tektonik Birliğinin güney zonunda ve Trabzon H43-Cİ, c2,~ c3, c4 paftalarının içerisin de yeralmaktadır. DemirözU güneyi, alt kıta kabuğu ve manto kayalarını (Mohoroviçiç sınırı) birlikte yüzeyleyen ender yörelerden dir. Temeli oluşturan Pulur Masifi, granülit fasiyesinde gözlü gnays ve mikaşist, amfibolit fasiyesinde ise amfibo- l.it ve şistlerden oluşmaktadır. Sözü edilen metamorfik ka;~. yaçlar ilerleyici metamorfizmanın yanında yeşilşist fasiye sinde gerileyen metamorfizma koşullarına maruz kalmıştır. Bu gerileyen metamorfizma koşulları masifin daha sığ derin liklere yükselmesi sırasında kazanılmış olmalıdır. Pulur Masifi içerisinde intrüzyonlar halinde bulunan Demirözü ofi- yolitik karmaşığı peridotit-gabroTdiyorit-kuvarslı diyorit v.b. birimlerden oluşmaktadır. Metamorfitler üzerine aşınma uyumsuzluğu ile gelen riftleşme ile ilgili Liyas yaşlı Hamurkesen formasyonu, ta banda konglomera, kumtaşı, marn, killi kireçtaşı _ ar dai an ması ve bunlara eşlik ederi bimodal (bazik-asidik) volkaniz- manın lav ve piroklastikleri ile karakteristiktir. Doğu Pon- tidler1 deki Liyas çökellerinin, kuzeyde kıtasal kabuğun da ha üst zonlarını^ temsil eden düşük dereceli metamorfitler ve sığ granitler üzerinde görülmesi, daha güneyde aynı r.ift çökellerinin daha yüksek dereceli metamorfitler üzerinde bu lunması, ayrıca bu metamorf itlerin peridotit-gabro-diyorit intrüzyonları ile kesilmesi, adı geçen dönemde kuzeyden gü neye doğru gerilme rejimine bağlı olarak kabuk incelmesinin geliştiğini ortaya koyar. IVDemirözü güneyinden sağlanan jeolojik bulguların yanı şı ra petrokimyasal veriler Doğu Pontid Güney Zonunda Liyas veya Liyas öncesi dönemde kıtasal bir riftleşmeyi kanıtlar niteliktedir. Metamorf itleri kesen doğu-batı doğrultulu dayk- lar, bimodal volkanizma ve Liyas yaşlı rift çökelleri adı geçen dönemdeki ekstansiyon rejiminin bir sonucudur. Bu eks- tansiyon rejimine eşlik eden aktif veya pasif manto yükseli mi ve ilerleyici kısmi ergime modern rift bölgelerinde oldu ğu gibi yüksek Ti02(>l) vş düşük Ti02(