Kültürel miras olarak kırsal medreseler: Trabzon yöresi kırsal medreseleri

Abstract

Medreseler, hem mimari, hem toplumsal yaşam kültürümüzün hem de eğitim tarihimizin önemli yapılarındandır. Anadolu' da ve İstanbul'da çok önemli örneklerini görebileceğimiz bu yapıların çoğu günümüze dek korunmuş iken kırsal alanlardaki küçük ölçekli medrese yapılarının çoğu yaşatılamamıştır. Trabzon'un fethedilmesinden sonra eyalet sınırları içinde yer alan Of bölgesindeki küçük ölçekli birçok medrese inşa edimiş olup günümüze çok azı ulaşabilmiştir. Koruma çalışmalarının ilk adımı tespit ve belgelemedir. Bu bağlamda, Trabzon ilinin Of, Çaykara ve Dernekpazarı ilçelerinde günümüze ulaşan medrese yapılarını tespit ederek literatüre kazandırılması ve gelecek nesillere aktarılabilmesi için koruma önerilerinin sunulması amacıyla gerçekleştirilen bu çalışma yedi adımdan oluşmakta ve aşağıdaki konuları içermektedir. İlk bölümde çalışmanın kuramsal temelinin oluşturulmasına yönelik olarak medrese kültürü, medrese yapıları, kırsal medrese kültürüne ilişkin literatür bilgileri yer almaktadır. İkinci bölümünde ise; çalışmanın amacı, çalışma yöntemi, çalışma alanı ilişkin bilgiler sunulmaktadır. Üçüncü bölümünde; çalışma alanı dahilinde günümüze dek ulaşan medrese yapılarının yerinde tespitiyle elde edilen verilerle hazırlanan envanter fişlerine yer verilmektedir. Dördüncü, beşinci ve altıncı bölümlerde ise sırasıyla; Çalışanlar Mahallesi medrese ve rüştiye yapılarına ilişkin rölöve projeleri, malzeme ve hasar analizleri, restitüsyon ve restorasyon projeleri sunulmaktadır. Son bölümde ise çalışmadaki bulguların irdelenmesiyle elde edilen sonuçlar ve öneriler ortaya konmaktadır. Tez Bilimsel Araştırma Proje (BAP) birimi tarafından FYL-2017-6995 nolu projeyle desteklenmiştir.