Tıbbi katı atık bertarafı ve Trabzon-Rize illeri örneği

Abstract

Sağlık kuruluşlarında meydana gelen enfeksiyöz, patolojik ve kesici-delici atıklar Tıbbi Katı Atık ya da Tıbbi Atık olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmada, sağlık kuruluşları ürettikleri atık miktarına göre küçük, orta ve büyük olarak sınıflandırılmıştır. Daha sonra üretilen atıkların türlerine göre sınıflandırılmasına ve bu atıkların kaynağında ayrıştırılmasına değinilmiştir. Ayrıca tıbbi atıkların ünite içersinde taşınması, geçici depolanması, nihai bertaraf alanına taşınması ve atıkların bertaraf edilmesi amacıyla geliştirilen buhar sterilizasyonu, mikrodalga sterilizasyonu, kimyasal dezenfeksiyon, yüksek ısılı buhar ile dezenfeksiyon, kuru ısı dezenfeksiyonu, rotoklav, hidroklav ve yakma yöntemlerine değinilmiştir.Yapılan araştırmalar boyunca veri elde etmede yaşanan zorluklar nedeniyle Trabzon ve Rize illeri sağlık kuruluşlarının yalnızca 2009 yılı Ocak, Şubat, Mart ve Nisan aylarına ait tıbbi atık miktarları analiz edilebilmiştir. En yüksek STAM (Spesifik Tıbbi Atık Miktarı) değerleri Maçka Devlet Hastanesi (1,82 kg/yatak/gün) ve Tıp Fakültesi Farabi Hastanesinde (1,74 kg/yatak/gün), en düşük STAM değerleri ise Yavuz Selim Kemik Hastanesi (0,36 kg/yatak/gün) ve Göğüs Hastalıkları Hastanesinde (0,43 kg/yatak/gün) bulunmuştur. KTÜ Tıp Fakültesi Farabi Hastanesine ait 2006, 2007 ve 2008 tıbbi atık verileri örnek bir çalışma kapsamında irdelenmiştir.Trabzon-Deliklitaş mevkiinde yer alan TRAB-Rİ-KAB transfer istasyonuna gelen ortalama tıbbi atık miktarının 2906 kg/gün olmasına dayanılarak sterilizasyon ünitesinin günde 10 ila 15 saat çalışmasıyla bir günlük tıbbi atığın steril edebileceği belirlenmiştir. Bu durum sterilizasyon ünitesi kapasitesinin arttırılması gerektiğini göstermektedir. Sonuç olarak, konu hakkında çok daha fazla eğitim ve denetim yapılarak tıbbi atık yönetiminin daha sağlıklı yürütülebileceğine inanılmaktadır.