Trabzon şer'iyye sicillerine göre 17. yüzyılın sonlarında miras davaları

Abstract

Bu çalışmada, kişiler arasında geçmişten günümüze değin varlığını devam ettiren meselelerden biri olan miras konusunun Trabzon mahkemesine yansıyan örnekleri incelenmiştir. Çalışmamızın ana kaynağını 1855 ve 1856 numaralı Trabzon Şeriyye Sicilleri oluşturmaktadır. Çalışma H. 1097-1100/ M. 1685/1688 yılları arasında yaşanan miras davalarını içermektedir. Bu çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde miras hukukunun İslam hukuku ve Osmanlı hukuku içerisindeki yeri ve önemi üzerinde durulmuştur. Bu kısımda ilk olarak hukuk kavramı üzerinde durularak İslam hukukunun oluşum aşamalarına değinilmiştir. Daha sonra miras hukukunun içeriğinden bahsedilerek Osmanlı hukukunda miras konusu incelenmiştir. İkinci bölümde miras meselelerine dair kayıtlar konularına göre tasnif edilerek ayrı başlıklar halinde incelenmiştir. Son bölümde ise dava kayıtlarında kişilerin sosyal statüsü, kadınların miras hukukundaki konumu ve gayrimüslimlerin miras hukukunda yeri gibi başlıklarla genel değerlendirmeler yapılmıştır. Yine bu bölümde davaların genel bir analizi yapılarak birtakım çıkarımlar yapılmıştır.

In this study, the examples of the inheritance issue, which is one of the issues exist between the people from past to present, in the Trabzon court were examined. The main source of the study are the number 1855 and 1856 Trabzon Court Records. The study includes inheritance cases between the years of H. 1097-1100 / AD. 1685/1688. This study consists of the three main chapters. In the first chapter, the position and the importance of the inheritance law in the Islamic law and the Ottomon law were studied. In this chapter, at first, the development of the Islamic law was examined by mentioning the concept of law. After then, the concept of Islamic law was mentioned and the inheritance issue in the ottoman law was examined in the second chapter, the records of the inheritance issues was classified according to their subject, and they were examined under the separated titles. In the last chapter, general evaluations were caried out under the title of social status of the people in the case records, the position of the woman in the inheritance law, and the position of the non-muslims in the inheritance law. Additionally, in this section, the general evaluations carried out and some inferences were made.