Sorumlu tüketim bağlamında İslami dindarlık algısı ve özgecilik düzeyinin Müslüman tüketici davranışı üzerine etkisi

Abstract

Günümüz toplumunun zamanla bir tüketim toplumuna dönüşmesi ve değişen tüketim anlayışı hem araştırmacılar hem de işletmeler açısından önemli bir konu olarak görülmektedir. Bu çalışmada da kültürün bir faktörü olarak kabul edilen "dindarlık" ile bütün dinlerde altın kural olarak ifade edilen "özgecilik" düzeyinin Müslüman tüketici davranışı üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. İkinci olarak ise, bu çalışma gönüllü sadelik ve yeşil tüketimin aracılık etkisini ölçmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın örneklemini Türkiye'de yaşayan tüketiciler oluşturmaktadır. Nicel bir araştırma metodu kullanılarak, online anket aracılığı ile 523 kişiden veri toplanmıştır. Ölçeklerin güvenilirlikleri Cronbach's Alfa metodu ile test edilmiştir. Ardından, ölçeklerin geçerliliklerinin test edilmesinde faktör analizi kullanılmıştır. Faktör analizinden sonra ise, araştırma hipotezleri yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak test edilmiştir. Yine değişkenlerin aracılık rolüne ilişkin etkinin hesaplanmasında Sobel testinden faydalanılmıştır. İslami dindarlık ve özgecilik konusunda daha önce yapılan çalışmalara bakıldığında, Müslüman tüketici davranışı üzerinde sorumlu tüketimin aracılık rolünün değerlendirildiği herhangi bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu çalışma gönüllü sadelik ve yeşil tüketimin aracılık rolünü araştırarak literatüre katkı sağlamaktadır. Çalışma ayrıca akademisyenler, pazarlamacılar ve bu alanda yer alan diğer çalışanlar için faydalı olacaktır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, inanç ve ibadete kıyasla ahlak boyutunun Müslüman tüketici davranışı üzerinde en büyük etkiye sahip olduğu görülmektedir. Yani İslami dindarlığın ahlak boyutu Müslüman tüketici davranışının bütün boyutları üzerinde etkilidir. İkinci olarak ise, özgecilik değişkeninin yardım ve bağış boyutunun Müslüman tüketici davranışı üzerinde herhangi bir etkisi olmadığı tespit edilmiştir ki bu sonuç beklenmedik bir sonuçtur. Aracılık etkisi açısından bakıldığında ise, Baron ve Kenny'nin yaklaşımı kullanılarak yapılan analiz sonucunda, gönüllü sadelik ve yeşil tüketimin bağımlı ve bağımsız değişkenler arasında kısmi bir aracılık rolüne sahip olduğu görülmektedir.

The transformation of today's society into a consumer society in the course of time and the understanding of consumption that changes over time has become an important issue for both researchers and businesses. In this study, the effect of "religiosity" which is accepted as a factor of culture, and "altruism" which is accepted as the golden rule in all religions are investigated on the Muslim consumer behavior. Secondly, this study aims to explore the mediating role of voluntary simplicity and green consumption. The sample was chosen from consumers living in Turkey. Using a quantitative research method, data were gathered by online survey applied 523 consumers. The reliability of the scales was tested by Cronbach's Alfa Method. After that, the validity of scales was tested by factor analysis. After factor analysis, research hypothesis were tested by Structural Equation Modeling. The mediating role of variables also was tested by Sobel test. Previous research on Islamic religiosity and altruism has not been considered the mediating role of responsible consumption on Muslim consumer behavior. The contribution of this study to literature is investigating the mediating role of green consumption and voluntary simplicity. The study will also useful to academics, marketers and other researchers working in this area. According to the findings, Compared to belief and worship, ethic has the biggest effect on Muslim consumer behavior. That is, ethic dimension of İslamic religisosity has the effect on all dimensions of Muslim consumer behavior. Secondly, charity and donation dimension of altruism has no effect on Muslim consumer behavior, which is an unexpected outcome. In terms of mediation effect, Using Baron ve Kenny's approach, voluntary simplicity and green consumption partially mediated the relationship between dependent and independent variables.