Türkçe - Türkmence bilgisayarlı çeviri sistemi

Abstract

Bu yüksek lisans tez çalışmasında, yapıları birbirine yakın olan Türkiye Türkçe'si ileTürkmenistan Türkmence'si arasında, bilgisayarlı çeviri sistemini geliştirilmiştir. Geliştirilen busistem Türkçe ve Türkmence konuşan insanların birbirleri ile Internet aracılığıyla iletişimkurabilmeleri olanağını da sunmaktadır. Türkçe ve Türkmence ortak kökenli, yani aynı dil ailesineaittir. Türkiye Türkçe'si ile Türkmenistan Türkmence'si ortak kökenli diller olmalarına rağmen,morfolojik olarak bazı farklılıkları vardır. Türk dilleri dilbilgisel düzenlerine göre bitişimli(eklemli) dil grubuna girdiğinden, bir ad yada eylem kökünden, değişik yapım ekleriyle çeşitlikavramları karşılayan yeni sözcükler türetilebilir. Ayrıca, çekim ekleri bir ad veya eylem köküneeklenerek de kelimenin farklı durumlarını belirten yeni sözcüklerde türetilebilir. Yakın dillerarasında çeviri sistemi geliştirmek, birbirine yakın olmayan dillere nazaran kolaydır. Yapısalolarak birbirine yakın diller için geliştirilen çeviri sistemleri, çoğu zaman anlamsal ve sözdizimianalizi yapmadan, bazı çeviri kuralları ve morfolojik analiz yöntemleri kullanarak yeterli düzeydeçeviri yapabilmektedir. Böylece, yakın diller arasında çeviri sistemlerini geliştirmek için daha azçaba göstermek yeterli olacaktır.Geliştirilen sistem ilk olarak Türkçe veya Türkmence cümleyi alır ve bütün kelimelerimorfolojik olarak ayrıştırır. Böylece kelimeler morfolojik olarak eklere ve köklere ayrılmış olur.Köklere ve eklere göre, hedef dildeki sözlükten uygun kök ve ekler seçilerek kelime kelime çevirigerçekleştirilir. Son olarak, hedef dile çevrilen kökleri ve ekleri birleştirerek süreç tamamlanır.çalışılmıştır.