İçsel ve dengesiz bölgesel gelişme: Avrupa Birliği üyeliği yolunda Türkiye için bölgesel gelişme modeli önerisi

Abstract

Türkiye'de bölgesel dengesizliklerin, uygulanan politikaların yetersizligi ve makro düzeydeki sorunlar nedeniyle giderilemedigi, bilinmektedir. Bir yandan AB üyeliginin gerekleri, diger yandan bölgeler arası farklılıktan dogan iç sorunlar, basarılı sonuçlar dogurabilecek bölgesel politikalara olan ihtiyacı ortaya koymaktadır. Türkiye ekonomisinde; sermaye kıtlıgı, yetersiz bilgi ve teknoloji düzeyi nedeniyle, yüksek oranda issizlik görülmekte, geri kalmıs bölgelerdeki potansiyel üretim faktörleri degerlendirilememektedir. Bu sorunlara karsı birbirlerini destekler mahiyette çözümler üreten çsel Büyüme Modelleri ile Dengesiz Büyüme anlayısı bölgesel bazda yorumlanarak Türkiye için, çsel ve Dengesiz Bölgesel Gelisme Modeli (DBG) tasarlanmaya çalısılmıstır. Modelde, devlet aktif olarak yer almakta, küresellesme, postmodernizm ve yeni ekonominin etkisi ile bölgelerin özellikleri dikkate alınmaktadır. Model, Türkiye'nin bölgesel özelliklerine göre, gelisme kutubu olarak degerlendirilen bölgelerde, üç birim ele alınarak açıklanmaktadır. Birinci birim, baslangıçta devletin niteliksiz issiz kesimi istihdam etmesi sonucu geleneksel tarımsal üretim, ikinci birim modern üretim, üçüncü birim de bilgi ve bilgiye dayalı üretim yapmaktadır. Bölgeler arasında ileri ve geri baglantı iliskileri bulunmaktadır. Üçüncü birim, bilgi üreterek bir yandan diger bölgelerin üretimlerinin gelismesine yol açarken, bilgi ve bilgiye dayalı üretimini dıs piyasalara da satmakta, bölgesel ve bireysel bazda gelir düzeyinin artmasını saglamaktadır. sgücünün istihdamı ile birlikte yaparak ögrenme ve gelir artısına baglı olarak ?çalısarak gelisme? ortaya çıkmaktadır. sgücü, çalısırken niteligini artırdıgından ücreti yükselmekte, daha fazla tasarruf yapabilmekte, tasarrufun getirisini de gelirine eklemektedir. Belirli bir birikim saglanması durumunda, piyasada bireysel girisimci gibi davranmaya baslanılması ile, bölgesel ekonominin canlanmasına yol açılmaktadır. DBG anlayısı, tarım sektörü agırlıklı gelisme kutuplarına uyarlanmaya da çalısılmaktadır. Geri kalmıs bölgelerin optimal üretim ölçegine kavusabilmeleri için bölgelerin içsel özelliklerine göre, tarımsal üretimde alan, miktar ve tür planlaması önerilmektedir. Bununla birlikte, bir takım finansal kaynaklar da öngörülmektedir

It is known that regional disparities in Turkey have been at the critical level recently. The inadequate policies and problems in macro economic structure brought the state of affairs to the point where the problems stemming from regional disparities have become unbearable. Partly because of these internal problems, and partly because of Turkey?s bid to join the EU, new regional policies that would present good results are required. It has been recognized that inadequate level of capital accumulation, remoteness from the knowledge-based economy, and lack of technology in production processes are the most critical problems of the Turkish economy. The structure of the economy does not allow all people to be employed and all factors to be used in the provinces. To tackle these problems through regionalizing both endogenous and unbalanced growth models, the Endogenous and Unbalanced Regional Growth (EURG) for Turkish regional economy has been modeled. In this model, the state is actively participating. In addition, the endogenous characteristics of regions are being considered with globalization, postmodernism and new economy. There are three units, first of which are planned for traditional agricultural sector, the second is for modern sector, and the third is for knowledge sector. In the first unit, the unqualified unemployed people are being employed by government initiatives. The backward and forward linkages are created among the regions. The second unit produces modern production. The third unit produces knowledge and knowledgeintensive output which supplies both internal and external markets. The more it sells to external markets, the more both regional and personal income rise. Triggered by the employment of regional people, the ?developing by working? stage, which goes beyond the learning by doing, can be experienced. As for qualified people, the more they earn, the more they can save, so their aggregate income grows. Therefore, the higher capital and knowledge accumulation leads to boom in regional economy. The EURG model is being adapted to regions where agricultural sector is dominant to introduce opportunities for growth. To secure optimum production scale, it is advised that planning the agricultural sector be done by taking into consideration territory, quantity and type of yield. Some financial resources are also being anticipated.