Türk vergi sisteminde AR-GE teşviklerinin yeri ve önem

Abstract

Günümüz dünyasında ileri teknoloji seviyesi, uluslararası ekonomik ve sosyal refah seviyeleri bakımından ülkeleri farklılaştıran en önemli nedenlerinden birisidir. Teknolojik gelişme süreci bilgi birikimi temeline dayanmaktadır. Bilgiyi elde etmenin yegane faktörü de araştırma ve geliştirme faaliyetleridir. Gelişmiş ülkeler sahip oldukları ileri teknoloji seviyesini, AR-GE faaliyetlerine verdikleri önem sayesinde elde etmişlerdir. AR-GE faaliyetleri sonucunda yenilik meydana geldiği için, gelişmiş ülkeler elde ettikleri yeni ürünlerle dünya pazar payının büyük kısmına egemen olmuşlardır. Gelişmekte olan ülkeler ve az gelişmiş ülkeler AR-GE faaliyetlerinin gerekliliğinin geç farkına varmışlardır. AR-GE faaliyetleri piyasada genel olarak özel sektör tarafından yerine getirilmektedir. Özel sektörün birincil amacı kar marjı olduğundan dolayı, getirisi riskli olan AR-GE faaliyetlerine girmekten kaçınmaktadırlar. Literatürde bu olay piyasa başarısızlığı olarak adlandırılmaktadır. Özel sektörün yetersiz kaldığı bu noktada devlete önemli bir rol düşmektedir. Devlet tarafından sağlanacak vergi teşvikleri ve destekler sayesinde özel sektör AR-GE faaliyetlerine yönelik yapılan yatırımlara ve çalışmalara yönlendirilecektir. Bu çalışmada Türkiye'de AR-GE faaliyetlerine sağlanan vergisel teşvikler ve doğrudan destek uygulamaları ele alınmaktadır. AR-GE faaliyetlerine yönelik çıkartılmış olan AR-GE Kanunu başta olmak üzere, ilan edilen teşvik paketleri ve devlet kurumlarının AR-GE faaliyetlerine yönelik sağladığı teşvikler çalışmamıza yön veren unsurlardır. Yaptığımız çalışma neticesinde Türkiye'deki AR-GE faaliyetlerinin dünya geneli kıyaslamasına göre daha geride kaldığı anlaşılmaktadır. Türkiye'de AR-GE'nin öneminin geç anlaşılması, gelinen bu noktanın en önemli sebebi olmuştur.

Nowadays, advanced technology is one of the most important factors which differentiate countries about level of economic and social welfare. Technology development process is based on accumulation of knowledge. Research and development is the most important way to acquire knowledge. Developed countries obtained advanced technology by means of considering about R&D activities. Developed countries dominate large scale of world markets by new products by virtue of the fact that R&D activities bring about innovation. Developing countries and less-developed countries realize the necessity of R&D activities late. Generally, R&D activities are provided by the private sector in the market. Private sector avoids risky market area because of the fact that their primary purpose is margin. This is mentioned as market failure in the literature. Government has an important role where private sector is defective. Private sector invests in R&D investments and R&D activities if the government supplies tax incentives and supports. This study includes tax incentives and financial supports intended for R&D in Turkey. Assessments of R&D incentives and financial supports in Turkey Tax System are mentioned in this research. First of all the Law about R&D, after the other R&D tax incentives and direct financial supports supplied by official institutes are the factors which guide this research processes. As a result of this research, we found that R&D expenditures in Turkey are less than the world average. The most important reason for low R&D activities in Turkey is that Turkey realize important of R&D lat