Gelir üzerinden alınan vergilerde vergi harcamalarının değerlendirilmesi

Abstract

Devlet kamu harcamaları aracılığıyla bazı sektör, grup veya bireylere kolaylık sağlamaktadır. Bunu yapmak için gelire ihtiyaç duymaktadır. Gelir sağlamanın yollarından biri de vergilerdir. Devlet maliye politikasına yön verirken vergi oranlarını artırarak veya azaltarak ve yeni hükümler ekleyerek veya mevcut hükümleri değiştirerek vergi sistemini bir araç olarak kullanmaktadır. Fakat devletin uygulamak istediği politikalar bazen mükellefler açısından ek yükler oluşturmakta ve hedeflere hizmet etmemektedir. Bundan dolayı devlet güçlendirmek istediği alanlar için vergi toplayarak harcama yapmak yerine, bu alanlar için kolaylıklar sağlamayı ve özel sektörü teşvik etmeyi tercih etmektedir. Vergi gelirlerinde bir azalmaya sebep olan bu kolaylık ve teşvikler vergi harcaması olarak adlandırılmaktadır.Bu çalışmada beyannameler kullanılarak Türkiye?de gelir ve kurumlar vergisine ait vergi harcaması tutarlarının bulunması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, ilk olarak vergi harcaması kavramı ele alınmıştır. Daha sonra bazı ülkelerdeki vergi harcaması uygulamaları incelenmiştir. Son olarak ise, Türkiye?de vergi harcaması listeleri ile gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri karşılaştırılmış ve bu karşılaştırma sonucunda beyannamelerdeki tutarlar dikkate alınarak devletin gelir ve kurumlar vergisi içindeki vazgeçtiği gelir hesaplanmıştır.

State provides eases to some groups or persons via state expenditure and in order to do that state needs income. One of the ways to provide income is taxes. When state determines its finance policy it uses tax system as an instrument by increasing or decreasing tax rates, and enacting new provisions or changing them. However, sometimes state policies bring additional burdens for taxpayer and don?t serve to state objectives. For this reason, state prefers to provide eases for some fields and encourage private sector instead of financing state expenditure by collecting tax. These eases and promotions causing a decrease in tax income level are named as tax expenditure. In this study, it is aimed to find the tax expenditure volume of individual and corporate income tax in Turkey by using tax statements. In this scope, first, the concept of tax expenditure is addressed. Afterwards, tax expenditure practices of some countries are analysed. Finally, the lists of tax expenditures are compared with the income tax and corporate income tax statements. As a result of this comparison based on tax statement numbers the amounts of individual and corporate income foregone revenue of the state is calculated.