Ombudsmanlık (Kamu Denetçiliği) Kurumu ve Türkiye uygulaması

Abstract

Günümüzde devletler, demokratik hukuk devleti ilkelerinin temini ve vatandaşların temel hak ve özgürlüklerinin ön plana çıkarması ve hukukun üstünlüğünün temini için idarenin denetlenmesi hususuna çok fazla önem verir hale gelmişlerdir. Son yüzyılda devlet anlayışında yaşanan değişimler, devletlerin görev ve fonksiyonlarında meydana gelen önemli artışlar, devlet yapılarının büyük ve karmaşık bir hale gelmesi idarenin faaliyetlerinin denetlenmesinde kullanılan klasik denetim yöntemlerinin yetersiz kalmasına neden olmuştur ve devletler vatandaşlarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla yeni denetim yolları arayışına başlamıştır. Yaşanan bu gelişmelerin sonucunda ilk kez 1809 yılında İsveç'te uygulanmaya başlayan ombudsmanlık kurumu İkinci Dünya Savaşı'nın ardından diğer devletlerin dikkatini çekmeyi başarmıştır. 1950'li yıllardan itibaren birçok ülke ombudsmanlık sitemini kendi ülkelerinde uygulamaya başlamışlardır. Kurum uygulandığı ülkelerde başarılı olmuş ve vatandaşların hak ve özgürlüklerinin korunması noktasında etkin bir görev üstlenmiştir. Ülkemizde ombudsmanlık kurumu uzun tartışmaların ardından 14.06.2012 tarih ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ile Kamu Denetçiliği Kurumu adı altında kurulmuştur. Kamu Denetçiliği Kurumu kuruluşunun tamamlaması sonucunda 2013 yılında şikayet başvurularını fiilen almaya başlamıştır. Bu tez çalışmamızda ilk olarak denetim, idarenin denetlenmesinin gerekliliği ve denetim türleri konularına değinilmiş ardından ombudsmanlık kurumunun doğuşu, gelişimi, özelikleri, işlevi ve dünyadaki uygulama örnekleri üzerinde durulmuştur. Son olarak ombudsmanlık kurumunun ülkemizdeki yansıması olan Kamu Denetçiliği Kurumu'nun kuruluş süreci hakkında bilgi verilmiş, kurumun işleyişi, görev ve yetkileri hakkında bilgilere yer verilmiş ve kurumun olumlu ve olumsuz yanları hakkında değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Nowadays, the states have given much importance to the control of the administration for establish the foundations of democratic rule of law principles and to promote the fundamental rights and freedoms of citizens and the rule of law. The changes in the state understanding in the last century, the significant increases in the functions and duties of the states, the large and complicated state structures have led to the inadequacy of the traditional control methods used in the supervision of their activities and states have begun to seek new ways of control for the protection of the rights and freedoms of their citizens. As a result of these developments, the ombudsman institution which was first implemented in Sweden in 1809, succeeded in attracting the attention of other states after the Second World War. Since the 1950s, many countries have started to implement the ombudsman system in their own countries. The institution has been successful in the countries where it has been practiced and has taken an active role at the point of protecting the rights and freedoms of its citizens. After the long discussions, the ombudsman institution was established under the name of Public Auditing Institution with the Law on Public Auditing Institution dated 14.06.2012 and numbered 6328.vAs a result of the completion of the establishment of the Ombudsman Institution, the complaint began to be actively received in 2013. In this thesis, firstly, the issue of supervision, the necessity of supervision and types of supervision are mentioned, then, the birth, development, characteristics and function of the institution of ombudsman and its applications in the world are emphasized. Finally, information about the establishment process of the Public Auditing Institution, the reflection of the ombudsman institution in our country, was given, information about the institution's functions, duties and authorities was given and evaluations about the positive and negative aspects of the institution were made.