Türkiye'de mahalli yönetimler reform çalışmaları kapsamında küçük ölçekli belediyeler: Tokat Reşadiye örneği

Abstract

Mahalli yönetimler, demokratik alanda üstlendikleri roller ve kamusal hizmetlerin sakinlerine verilmesinde ve ulaşımında üstlendikleri işlevler nedeniyle vatandaşların idareye katılmasının ilk ayağıdır. Bu açıdan tüm ülkelerde mahalli idareler amme idaresinin önemli ve vazgeçilmez parçası olarak değerlendirilmektedirler. Bu nedenle ülkelerin kamu yönetimlerinde yapılan reform ve düzenleme çalışmaları doğrudan veya dolaylı olarak mahalli idareler üzerinde de etkili olarak mahalli idareleri çağın ve ülkelerin içinde bulundukları şartlara göre tekrardan şekillendirmektedir. Mahalli idareler bazı durumlarda amme idaresinin bir parçası olarak reforma konu olurken, son zamanlarda ülkemizde olduğu gibi mahalli idarelerin bizzat kendisi, reformun öznesi olabilmektedir. Türkiye'de son dönemde mahalli idare alanında tekrardan yapılanmayı ve reformu gerektiren sebepler ve bu çerçevede yapılan kanuni düzenlemeler bir taraftan toplumsal, iktisadi ve siyasi yapımızda meydana çıkan değişmeler ve iç dinamiklerin sonucuyken, öbür taraftan da global gelişmelerin gerektirdiği bir zorunluluk olmuştur. Türkiye'de temel mahalli idare birimi olan belediyelerin hizmet verme zorunluluğu yanında, yerleşim birimlerinin çapı, nüfusu ve mahalli idare organizasyonlarının çapı, kamusal kaynakların etkili ve verimli kullanımı ve sunumunun sağlanması açısından mahalli idarelerde optimal ölçek problemini ortaya çıkarmıştır. Mahalli idarelerde optimal ölçeğin yakalanması bunların verimlilik ilkesiyle çatışması sebebiyle son derece önemli bir mevzu olmuştur. Türk mahalli idare sisteminin en sorunlu yönü, kaynakların etkili şekilde kullanılarak, hizmetlerin, kaliteli, hızlı, etkili ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesidir. Bu kapsamda ülkemizde kaynakların etkili bir biçimde kullanılmasını engelleyen ve uzun yıllardan beri kamuda kaynak israfına neden olan küçük ölçekli belediyeler, zaman içinde mahalli idare sistemimiz içinde büyük bir sorun haline gelmiştir. Mahalli birimlerin sayısı tüm dünyada zaman içinde azalırken, ülkemizde olağanüstü bir şekilde artış göstermiş ve adeta mahalli idare sistemini tıkanma noktasına getirmiştir. Bu olumsuz ve Türkiye'nin gerçeklerine ters giden süreç, ülkemizde son yıllarda yoğunlaşan bir dizi kamusal reform çalışmalarıyla ve optimal ölçeğin tespitine yönelik kanuni düzenlemelerle giderilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada ülkemizde küçük ölçekli belediyeler sorunu; tarihsel süreçte yapılan reform çalışmaları ve ölçek düzenlemeleri kapsamında tartışılarak Tokat ili Reşadiye İlçesinde tüzel kişilikleri kaldırılan sekiz adet küçük ölçekli belediye örneğinde incelenmiştir. Çalışmanın sonunda Türkiye'deki söz konusu küçük ölçekli belediye birimlerinin kaldırılmalarının iktisadi ve siyasi açıdan gecikmiş fakat olumlu bir gelişme olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Optimal Kent Ölçeği, Küçük Ölçekli Belediyeler, Optimal Ölçek Sorunu, Türkiye'deki Mahalli idareler Reform Çalışmaları, Tokat Reşadiye'de Kapatılan Küçük Ölçekli Belde Belediyeleri

Local governments are the first step for accessing of local people to participate in management, due to they play roles in democratic life as well as loaded functions to be able to provide public services to local people. In this respect, local governments in all countries are seen as an important and indispensable element of public administration. Therefore, reform and regulation studies conducted in countries' about public administration systems directly or indirectly affected on local governments and reshaped the local governments according to conditions of era and the country. Local governments, while in some cases as part of the reform of public administration, as recently in our country may be local governments, subject to reform itself. The reasons that require for reconstruction and reforms recently in Turkey and in this context, enacted legal regulations in local government field have become an obligation. While in one hand they are consequences of social, economic and political changes occurring in the structure and internal dynamics, on the other hand, it have also became requirements of global developments. In our country, besides the obligation to provide public services of municipalities with the most basic local government units, the size of the area of the settlements to be established, the population and size of local government organizations, have revealed the optimal scale of the problem in local government in terms of ensuring the efficient use and allocation of public resources. The capture of the optimal scale in local governments has been extremely important issue due to the conflict with the principle of efficiency of local government. Because the most problematic aspects of the Turkish local government system are not effectively using the resources, services, quality, fast, efficient, and cannot be performed effectively. In this context, the small scale municipalities that cause wasting public resources has become a major problem from within our local government system over time. While the number of these local units have been increased extra ordinarily in our country unlike rest of the world and brought our local government system almost to the point of blockage. This negative and true to reverse the process leading to Turkey has been trying resolve with the a series of legal regulations and public administration reforms which focus on in order to determine the optimal scale in our country recent years. In this study, the small scale municipalities question in our country has been discussed under the framework historical process of reform efforts and scale arrangements and examined as an example of termination eight legal small municipalities in Tokat city Resadiye district of Turkey. As a result of study, termination of all small scale municipalities in Turkey has been seen as a positive but delayed development in terms of economic and political aspects. Key Words: Optimal City Size, Small Scale Municipalities, Optimal Scale Problem, Local Government Reforms in Turkey, Closed Small Scale District Municipalities in Tokat Resadiye