Tek Parti Döneminde birey olgusu

Abstract

Son iki yüzyılda Türk toplumunu en fazla etkileyen olgulardan birinin Batılılaşma, bir diğerinin ise milliyetçiliktir. Batılılaşma, Osmanlı İmparatorluğu'nda, 18. yüzyılın sonunda başlamış, buna karşılık, Fransız Devrimi'nin bir ürünü olan milliyetçiliğin etkisi daha geç görülmüştür. Bu etki ise, daha çok İmparatorluğun dağılmasına yol açan biçimde negatif olmuştur. İmparatorluğun dağılması sürecinde bir kurtuluş çaresi olarak görülen Osmanlıcılık düşüncesi etkili olmamıştır. Buna karşılık, Osmanlı İmparatorluğu'nun ardılı olarak kurulan Türkiye Cumhuriyeti, milliyetçi bir refleksle bir ulus-devlet projesi olarak tasarlanmıştır. Bu bağlamda, Türkiye'de milliyetçilik, Cumhuriyet ile anlam bulan ve gerçekleşebilen bir olgu olmuştur.Cumhuriyet'in kurucu partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi, 1923-1950 yılları arasında iktidarda olmuş ve bu dönem, Tek Parti Dönemi olarak adlandırılmıştır. Bu dönemde gerçekleştirilen devrimlerin yanı sıra, yapılan her şey de devlet merkezli ve öncelikli olmuştur. Cumhuriyet'in esas amacı olan yurttaş yaratmak bile, devleti ön planda tutan bir anlayış çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Cumhuriyet'in ulus-devlet projesini gerçekleştirirken yurttaş yaratmayı görev bilmiş, ancak bireyi bir biçimde ihmal etmiştir. Bu nedenle, Tek Parti Dönemi'nin en fazla eleştirilen yönlerinden birisi, ?birey?i göz ardı eden yaklaşımı olmuştur.Doğal olarak Tek Parti Dönemi, döneminin ülkesel ve uluslararası koşulları içerisinde değerlendirilmesi gerekir. Ancak, bugün birey-devlet ilişkisinde, hangisinin birincil konumda yer alacağı konusu, Türkiye'de bugün hala tartışılmaktadır. Dolayısıyla, konunun ve tartışmanın konjonktürel olmayan yönleri bulunduğu da bir gerçektir

Westernization and nationalism are two concepts effecting Turkish society in the last two centuries. Although westernization started in the Ottoman Empire at the end of 18th century, the effect of nationalism, as a result of French Revolution, was seen later date. Also this was a negative effect that caused the collapse of the empire. In the collapse process of the Empire, the idea of Ottomanism was not efficient which was seen as an alternative solution. On the other hand, as a heritor of the Ottoman Empire, Turkish Republic was designed as a nation-state with a nationalist reflex. In this respect, the concept of nationalism was realized and figured with republic in Turkey.Republican People?s Party (CHP), the creator party of the republic, was the power between the years 1923-1950 and this period was called as Single Party Period. Beside the revolutions made in this period, all things done were privileged and state centric. Even creating citizen which is main goal of Republic was realized with a framework holding the state of first priority. Republic act as creating citizen while developing nation-state project, but, ignored individual. Because of this, the most criticized aspects of the Single Party Period were the approach of ignoring individual.Naturally, the Single Party Period should be evaluated in its national and international conditions. But, in the individual-state relationship, which one is going to be the primary position, is still discussing today in Turkey. So it is real that there are no cyclical sides of this subject and discussion.