Defter beyan sistemi uygulaması ve sistemde görülen aksaklıklara yönelik çözüm önerileri: Trabzon ilinde bir araştırma

Abstract

Bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmelerle birlikte, sunulan hizmetlerin birçoğu kâğıt ortamından elektronik ortama aktarılmaya başlamış, bu konuda devlet birçok yeni uygulamayı meslek mensuplarının kullanımına sunmuştur. Bilgiye ulaşmadaki kolaylık, bilginin kolaylıkla farklı kişilerle paylaşılabilmesi, karar alım süreçlerinde kullanımı, üzerinde kolaylıkla değişiklik yapılabilmesi ve bunun takip edilebilirliği, cep telefonuna kadar birçok farklı cihazdan erişimin mümkün olması gibi özellikleri ile muhasebe bilgilerinin elektronik ortamda kullanımı hızla artmıştır. Bu sürecin sonunda bilginin elde edilme biçimi de değişerek, süreçlerin yeni duruma uygun olarak belirlenmesi zarureti doğmuştur. E-dönüşüm kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından uygulamaya konulan defter beyan sistemi de 2018 hesap döneminden itibaren mükelleflerin kullanımına sunulmuştur. Defter beyan sisteminin meslek mensuplarının kullanımına sunulması ile birlikte, uygulama öncesi görülen sorunlardan bir kısmı ortadan kalkmış; ancak ortaya bazı yeni sorunlar çıkmıştır. Bu sorunların tespit edilerek; çözüm önerisi geliştirilebilmesi maksadıyla hazırlanan bu çalışma ile muhasebe meslek mensuplarının defter beyan sistemine yaklaşımı ve defter beyan sisteminin meslek mensuplarının ihtiyacını karşılama durumu tespit edilerek Türkiye'de muhasebe mesleğinin uygulama kısmına katkı sağlaması düşünülmüştür. Çalışma kapsamında Trabzon ilinde faaliyet gösteren muhasebe meslek mensuplarının defter beyan sistemini anket yöntemi ile vergisel açıdan, denetim açısından ve kayıt düzeni açısından değerlendirmelerini tespit etmek maksadıyla verileri toplanmış ve analize tabi tutularak sonuçlarına yer verilmiştir. Araştırma sonucunda defter beyan sisteminin kullanıma daha uygun hale getirilebilmesi için araştırma kapsamında elde edilen bilgiler ışığında sorunların çözümüne katkı sağlayacak tavsiyelere yer verilmiştir.

With the developments in information and communication technologies, many of the services offered have been transferred from paper to electronic environment and the Government has introduced many new applications to the use of professionals in this regard. The use of accounting information in electronic environment has increased rapidly with its features such as access to information, the ability to easily share information with different people, the use of it in decision-making processes, the ability to easily make changes on it and its traceability, and the ability to access many different devices such as mobile phones. At the end of this process, the way the information was obtained changed and it was necessary to determine the processes in accordance with the new situation. The book declaration system introduced by the Revenue Administration within the scope of e-transformation was also made available to taxpayers as of 2018 accounting period. With the introduction of the book declaration system to the use of professionals, some of the problems seen before the implementation disappeared; however, some new problems emerged. By identifying these problems; solutions to be identified and demands of the state of the book declares approach to systems that work with a professional accountant prepared in order to develop books and filing system of the profession is intended to contribute to the application of the accounting profession in Turkey. Within the scope of the study, data were collected and analysed in order to determine the tax assessment, audit and record order evaluations of the accounting professional members operating in Trabzon province through survey method. As a result of the research, in order to make the book declaration system more suitable for use, recommendations were made to contribute to the solution of the problems in the light of the information obtained within the scope of the research.