Türkiye su ürünleri sektörünün uluslararası pazarlarda rekabet edebilirliğinin Porter'ın Elmas Modeli ile değerlendirilmesi

Abstract

Türkiye'nin önemli sektörlerinden biri olan su ürünleri sektörü tüm dünyada hem toplumsal hem de ticari anlamda büyük bir ivme ile gelişen sektörler arasında yer almaktadır. Bu önemin bilincinde olan uluslar sektörün sürdürülebilir bir sektör haline getirilebilmesi için önemli politikalar üretmekte ve bu politikalar çerçevesinde stratejik çalışmalar yürütmektedir. Bu anlamda yapılan bu çalışmanın temel amacı, uluslararası rekabetçilik perspektifinden su ürünleri sektörünün rekabet gücünü ortaya koyarak, sektör aktörlerinin farkındalığını artırmak, yapılacak olan sektörel çalışmalara yön vermek ve dolayısıyla sektörün uluslararası sürdürülebilirliğine katkıda bulunmaktadır. Su ürünlerinin sektörel rekabetinin değerlendirilmesi için Michael E. Porter tarafından geliştirilen Elmas Modeli kullanılmıştır. Sektörlerin rekabet gücünün ortaya konulmasında en fazla kabul gören yaklaşımlarda biri olan Elmas modelinin üzerine kurulduğu temel varsayım, "uluslararası pazarlarda rekabet avantajının kaynağı ulusal koşullardan kaynaklanmaktadır" biçiminde ifade edilebilir. Bu çerçevede Porter, "bir ulusal sektörün uluslararası pazarlarda avantajlı konuma gelmesini sağlayan ulusal koşullar nelerdir" sorusuna yanıt aramaya çalışmaktadır. Bu anlamda çalışmada, Elmas Modeli çerçevesinde su ürünleri sektörünün uluslararası pazarlardaki rekabet gücünü destekleyecek ulusal koşullar değerlendirilmiştir. Bu yaklaşıma göre, Türk su ürünleri sektörünün rekabetteki en önemli avantajı sahip olduğu coğrafi konumundan kaynaklanmaktadır. Ancak rekabet gücünün sürdürülebilirliği için altyapı, işgücü, sermaye kaynakları ve bilgi kaynaklarının geliştirilmesi önem arz etmektedir. Bununla birlikte, iç talep yapısının güçlendirilmesi, yeni ürünlerin üretilmesi ve sürekli olarak dış pazarların takip edilerek büyüyen pazarlara yönelinmesi de sektörün rekabet gücünü arttıracak destekleyici faaliyetler arasında yer almaktadır.

Fisheries industry, which is one of the important industries of Turkey, also takes place among the fast-growing industries in terms of both social and commercial basis all over the world. The nations which are aware of this importance, develop important policies to make the fisheries be sustainable industry and within the scope of these policies they carry on strategic activities. Therefore, the purpose of this study from the perspective of the international competititveness, is to increase the awareness of the actors by presenting the competitive power of the industry and to guide the sectoral studies in order to contribute to the international sustainability of the fisheries industry. To assess the industrial competitiveness of the fisheries, Diamond Model, developed by Michael E. Porter is used. The basic assumption of diamond model which is one of the most accepted approaches to define the competition power of the sectors was settled on is that "The source of competitive advantage in international markets affected by the domestic conditions." Through this assumption Porter tried to answer the question to find out the national conditions provide a national sector to be advantageous among international markets. In this study, national conditions of fisheries industry which support the competitive power in international markets was assessed in the framework of the Diamond Model. According to this approach, the most significant competitive advantage of Turkish fisheries sector resources from its geographical position. However, it is necessary to develop the substructure, labour force, capital and knowledge resources to sustain the competitive power. Besides, to empower the domestic demand structure, to produce new products and to get into growing martkets by following foreign markets continiously are the suppoting actions to increase the competitiveness of industry.