Suç ekonomisi teorileri ve Türkiye için suçun ekonomik belirleyicileri

Abstract

Suç kavramı, her ne kadar kriminolojinin ilgi alanına girse de 1960'lı yıllardan itibaren ekonomistlerin de ilgisini çekmeye başlamıştır. Bir toplumda pozitif hukuk açısından neyin suç olup neyin suç olmadığını kanun yapıcı belirlemektedir. Burada çalışma konusu yapılan suçlar, kanunda yazılı olan ve zamanın ve iktidarların ruhuna göre değişme ihtimali olan tüm suçlar değil, hemen her toplumda suç olarak kabul edilen ve ekonomik getirisi olan suç türleridir. Çalışmanın amacı, Türkiye'de suçlu faaliyet ile iktisadi faktörler arasındaki dinamik ilişkilerin incelenmesi, aralarındaki uzun ve kısa dönem ilişkilerinin tespiti ve değişkenler arasındaki nedenselliğin yönünün saptanmasıdır. Çalışmanın ayırıcı özelliği, suçlu faaliyetin fırsat maliyeti olarak belirtilen yasal gelir, Türkiye'de geniş bir kesimin tabi olduğu asgari ücret rakamları ile temsil edilmiş ve bu anlamda asgari ücret artışlarının kişileri ekonomik getirisi olan suçlardan alıkoyma kapasitesi araştırılmıştır. İlk bölümde suç kavramı ve suçlu davranışı açıklamaya çalışan teoriler tanıtılmış, suç ve ekonomi arasındaki ilişki açıklanarak, suçun ekonomik modellerine yer verilmiştir. İkinci bölümde söz konusu alanda yapılan çalışmalara yer verilmiş, literatür gözden geçirilmiştir. Çalışmanın son kısmında; ilk önce kullanılacak ekonometrik yöntem tanıtılmış, daha sonra 1978-2018 dönemlerini kapsayan yıllık seriler kullanılarak, Türkiye'de hırsızlık, cebri hırsızlık, para ve mal kaçakçılığı ile dolandırıcılık suçlarını kapsayan (malvarlığına karşı işlenen) suçlardan ceza infaz kurumuna giren kişi sayısı ile işsizlik oranı ve asgari ücret arasındaki kısa ve uzun dönem ilişki incelenmiştir. Asgari ücret o yılki US Doları cinsinden hesaplanarak bir anlamda reelleştirilmiştir. Değişkenlerin önce durağanlıkları test edilmiş daha sonra aralarındaki eşbütünleşme ilişkisi Johansen Eşbütünleşme Yöntemi ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarında İz Testi ve Maksimum Özdeğer Test istatistiklerine göre herhangi bir eşbütünleşme vektörü tespit edilememiştir. Bu sonuç değişkenler arasında uzun dönemli denge ilişkisinin yokluğuna işaret etmektedir. VAR modeline dayalı Granger nedensellik testi ile kısa dönem nedenselliğin varlığı araştırılmış, kısa dönemde, işsizlik oranının hem tek başına hem de asgari ücretle birlikte cezaevine giren kişi sayısının Granger nedeni olduğu anlaşılmıştır. Nedensellik ile ilgili sonuç Wald testi ile de teyit edilmiştir.

Although the concept of crime has become an area of interest in criminology, it has also attracted the attention of economists since 1960s. In terms of positive law, the lawmaker determines what is a crime and what is not a crime in a society. The crimes that are the subject of work here are not all crimes that are written in the law and which are likely to change according to the spirit of time and power, but are considered to be crimes in almost every society and have economic benefits. The aim of this study is; to examine the dynamic relationship between economic factors and criminal activities in Turkey, to find the direction of causality between variables, and determine the long and short term relationships. A distinctive feature of the study as an opportunity cost, the minimum wage figures that governs a large part of Turkey were used. In this sense, the capacity of the minimum wage increases to prevent individuals from crimes with economic returns was investigated. In the first chapter, theories that attempt to explain the concept of crime and criminal behavior are introduced. Then, the relationship between crime and economy is explained and economic models of crime are mentioned. In the second part, the studies in this field are given and the literature is reviewed. In the last part of the study; In the last part of the study; econometric methods to be used are introduced, then using the annual series covering the 1978 -2018 period in Turkey, theft, forced theft, involving swindling of money and goods smuggling (committed against property) crimes with the number of people entering prison unemployment rate and the minimum wage the relationship between short and long term was investigated. The minimum wage is calculated in USD and is realized in a sense. The stationarity of the variables was first tested and then the cointegration relationship between them was analyzed by Johansen Cointegration Method. According to Trace Test and Maximum Eigenvalue Test statistics, no cointegration vectors could be determined. This result indicates the absence of long-term equilibrium relationship between variables. The presence of short-term causality was investigated with Granger causality test based on VAR model and, the unemployment rate was found to be the cause of Granger, both alone and with the minimum wage. The causality was confirmed by the Wald Test.