Yeni stratejik varlık arayan doğrudan yabancı yatırımlar ile Ar-Ge ilişkisinin analizi: Türkiye örneği

Abstract

Doğrudan Yabancı Yatırımlar (DYY) uluslararasılaşma sürecinin en ileri boyutunu ifade etmektedir. Bu bağlamda, ülkeler ve firmalar yatırım kararı alırken ev sahibi ülkenin sosyal, kurumsal ve belki de en çok iktisadi faktörlerini ve kendi yatırım yapma amaçlarını dikkate alarak yatırım kararı verirler. Bu çalışma ülkelerin ve firmaların stratejik varlık aramak amacıyla yaptığı DYY türüne odaklanmış ve bu DYY türünü iktisadi belirleyicileri ile birlikte yüksek katma değerli imalat sanayi ile birleştirmiştir. Bu kapsamda öncelikle ilgili teorik bilgilerin ardından, Türkiye'nin yüksek katma değerli imalat sanayinde bu tür yatırımları çekme açısından mevcut güçlü-zayıf ve fırsat-tehdit yönlerini içeren detaylı bir SWOT analizi yapılmıştır. Diğer yandan, Türkiye'nin DYY girişi açısından mevcut durumu incelenmiş ve Türkiye, DYY türlerine ve DYY'nin gittiği iktisadi sektörlere göre dünya ülkeleri ile karşılaştırılmıştır. Ekonometrik analiz bağlamında TÜBİTAK Ar-Ge giderleri ve stratejik varlık arayan DYY kapsamında ele alınan yüksek katma değerli imalat sanayine gelen DYY ile iki değişkenli bir model oluşturularak Granger Nedensellik Testi yapılmıştır. İlgili literatürün ardından, iktisadi nedensellik testi sonucunda TÜBİTAK Ar-Ge giderlerinden stratejik varlık arayan DYY'ye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

Foreign Direct Investment (FDI) represents the highest level of internationalization. In this context, countries and companies consider social, institutional and economic factors, which are excepted as perhaps most important, and their own investment purposes when they take an investment decision. This study focuses on the kind of FDI which countries and companies make in order to seek strategic assets and combined this kind of FDI with its economic determinants and the high value-added manufacturing industry. In this regard, following the threotical part, Turkey's a detailed SWOT analysis, exist in existing strong-weak and opportunities-threatening aspects in terms of attracting such investment in high value-added manufacturing industry is made. Then, Turkey's current situation in terms of FDI inflows is examined and Turkey was compared with the other countries in terms of FDI type and economic sectors, which FDI prefers. As a last step, in the context of econometric analysis and economic causality analysis is done by conducting a Granger Causality Test between TUBITAK R&D expenditures and FDI in the high value-added manufacturing industry, which is regarded as FDI seeking strategic assets in this study. Following the relavent literature, as a result of the causality test it is found out that the Granger Causality Test unidirectional runnig from R&D expenditures to FDI seeking strategic assets.