Türkiye'de yakınsama hipotezinin sektörel bazda incelenmesi

Abstract

Yakınsama hipotezi, iktisadi büyüme ve bölgesel iktisat literatürünün en önemli araştırma konularından biridir. Mevcut ampirik literatür incelendiğinde, yakınsama hipotezinin genellikle ülkeler arası araştırmalara konu olduğu dikkati çekmektedir. Ancak 1990'lardan sonra yakınsama hipotezinin veri bir ülkede, bölgeler itibarıyla geçerliliğinin araştırıldığı görülebilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye'nin bölgeleri arasında yakınsama olgusunun geçerli olup olmadığı araştırılmaktadır. Bu amaçla Türkiye'nin İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) Düzey2 altındaki 26 bölge verileri 2004-2017 dönemi itibariyle üç aşamada analize tabi tutulmuştur. Birinci aşamada genel GSYİH ile tarım, sanayi ve hizmetler sektörü GSYİH'leri panel birim kök yöntemleri ile test edilerek yakınsamanın olmadığı bulgusuna ulaşılmıştır. İkinci aşamada, seriler belirlenen lider bölge serilerine oranlanmıştır. Oluşan serilere panel birim kök testleri uygulanmış ve yalnızca tarım ve sanayi sektöründe yakınsamanın olduğu tespit edilmiştir. Son aşamada ise 26 alt bölgenin genel GSYİH ile tarım, sanayi ve hizmetler GSYİH'de lider olan bölgelere yakınsama gösterip göstermediği bireysel panel birim kök testleri ile incelenmiştir. Elde edilen bulgular, genel GSYİH için dört bölgenin, tarım sektörü için on bir, sanayi sektörü için beş ve hizmetler sektörü için ise dokuz bölgenin lider bölgelerine yakınsadığını göstermiştir.

Convergence hypothesis is one of the most important research topics of economic growth and regional economic literature. When the current empirical literature is examined, it is seen that the convergence hypothesis is generally subject of across countries. However, it can be seen that after 1990s, the validity of the convergence hypothesis has been investigated for the regions in a given country. In this study, it is investigated whether convergence phenomenon is valid for the regions of Turkey. For this purpose, the regional data of Turkey's Nomancelature of Territorial Units for Statistics (NUTS) Level 2 for 2004-2017 period were investigated under three stages. In the first stage, by testing aggregated GDP and agriculture, industry and services sectors' GDPs under panel unit root methods it is found that there has been no convergence. In the second stage, the series were proportioned to the leading region series. Panel unit root tests were applied to the series formed and convergence was found only for the industrial and agricultural sectors. In the last stage, whether the aggregate GDP, agriculture, industry and service GDP's of 26 sub-regions convergence with the leading regions was investigated by employing individual panel unit root tests. The findings of this study indicate that four regions for aggregate GDP, eleven regions for agriculture, five regions for industry and nine regions for service convergence with leading regions, respectively.