Kamu harcamaları ve kamu gelirleri arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği (1980-2005)

Abstract

Günümüzde neredeyse bütün ülke ekonomileri kronik bütçe açığı problemi ile karşı karşıyadır. Türkiye'de de bütçe açıkları son yıllarda oldukça büyük boyutlara ulaşmıştır. Bütçe açığı sorununu çözmek için bazı iktisatçılar vergilerin artırılmasını (azaltılmasını) savunurken bazı iktisatçılar ise harcamaların azaltılması gerektiğini ileri sürmüştür. Bu iki alternatif hipotezden hangisinin Türkiye örneğinde geçerli olabileceğini belirlemek, her şeyden önce kamu harcamaları ve kamu gelirleri arasındaki kısa ve uzun dönem ilişkilerinin tespitini zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada Türkiye'nin 1980-2005 dönemi için, gerek toplam gerekse alt kalemler bazında kamu harcamaları ve gelirleri arasındaki ko-entegrasyon ve nedensellik ilişkisi incelenmiştir. Analiz sonucunda toplam kamu harcamaları ve toplam gelirler arasında ve alt kalemler itibariyle cari harcamalar ve vergi gelirleri arasında uzun dönemde ilişki olmadığı görülmüştür. Nedensellik analizi sonucunda ise toplam kamu harcamaları ve gelirleri ile alt kalemler bazında vergi gelirleri ve transfer harcamaları arasında herhangi bir nedenselliğe rastlanmamıştır. Harcamaların ve gelirlerin diğer alt kalemlerinden cari harcamalar ile vergi gelirleri ve vergi dışı gelirler arasında, yatırım harcamaları ile vergi gelirleri arasında harcama vergi hipotezinin geçerli olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte vergi dışı gelir ile transfer harcamaları ve yatırım harcamaları arasında vergi harcama hipotezinin geçerli olduğu gözlemlenmiştir

In recent years, nearly all of the world?s econmies face the problem of continuing budget deficit. Growing budget deficit hits Turkey as well. To solve this problem, some economists suggest to increase tax or vice versa, while others suggest to curtail government expenditures. However, to decide which of these two hypothesis is applicable for the case of Turkey, it is crucial to find out the possible relationship between government revenues and expenditures in terms of both short and long run. In this study the co-integration and the causal relationship between government revenues and expenditures are examined based on both aggregated and disaggregated data at the period of 1980-2005 for Turkey. The results show that there is no long run relationship between both aggregated government revenues and expenditures and disaggregated current expenditures and tax revenues. The Granger causality test reveals that there is no relationship between aggregated government expenditures and revenues, also there is no relationship between dissaggregated tax revenues and transfer expenditures. The causality tests indicate evidence of spend tax hypothesis for disaggregated current expenditures and both tax and nontax revenues, investment expenditures and tax revenues. Nonetheless tests support the tax spend hypothesis for nontax revenues and transfer expenditures and investment expenditures as well