Yatırım harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: 1968-2005 dönemi Türkiye örneği

Abstract

Yatırım harcamaları, bir ekonominin genel dengesi içerisinde yer alan önemli harcama kalemlerinden bir tanesidir. Sermaye birikimi ile işgücü verimliliğini arttırmak, teknolojik gelişmeye katkıda bulunmak ve üretim seviyesini yükseltmek suretiyle, ekonomideki kaynakların etkin kullanımına olanak sağladığı için yatırım harcamaları, hem makro ekonomik modellerde hem de ekonomik büyüme modellerinde, sürdürülebilir büyümenin dinamiklerinden bir tanesi olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla yatırım harcamaları, makro ekonomik politikalar açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmada ilk olarak, kavramsal ve kuramsal çerçevede kamu, özel ve doğrudan yabancı yatırım harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkileri ele alınmıştır. Daha sonra, ikinci bölümde yatırım harcamaları ile ekonomik büyüme ilişkisinin değişik ülke deneyimleri ile incelendiği literatür araştırması yapılmıştır. Son olarak çalışmada, 1980–2005 döneminde Türkiye’de ekonomik büyüme oranları ve yatırım harcamalarındaki gelişmeler incelenerek, uygulanan ekonometrik modellerle 1968-2005 döneminde yatırım harcamalarının Türkiye’nin ekonomik büyümesini ne yönde etkilediği araştırılmıştır. Sonuç olarak, Türkiye ekonomisinde kamu, özel ve doğrudan yabancı sabit sermaye yatırım harcamalarının ekonomik büyüme üzerinde güçlü ve pozitif bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte, kamu ve özel sektör yatırımları arasında kısa ve uzun dönemde herhangi bir ilişki olmamakla birlikte, kamu yatırım harcamalarının özel sektör yatırım harcamalarına kıyasla büyümeyi daha fazla etkilediği belirlenmiştir.