Giresun ili halkbilim monografisi

Abstract

Giresun'un antik çağlara kadar inen bir tarihi vardır. Milattan önce 298-263 yıllarında kurulan şehir, çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Yörenin geçmişten günümüze çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapması yöre kültürünü çeşitlendirmiş ve yörenin halkbilim çalışmaları açısından eşsiz zenginlikler kazanmasını sağlamıştır. Bu bağlamda Giresun ilinin sözlü ve maddi kültürünü incelediğimiz bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Giresun yöresinin tarihi altyapısı ve arka planı, yöreye ilk Türk yerleşimlerinin ne zaman başladığı açıklanmış, bölgenin coğrafi yapısı; köy ve şehir yaşamı ana hatlarıyla anlatılmıştır. Bölgenin beşeri yapısı hakkında bilgiler verilmiş, nüfus hareketleri ve nüfus dağılımı ana hatlarıyla açıklanmıştır. İkinci bölümde yörenin fıkra, efsane, masal, türkü, bilmece, mani, atasözü, deyim, tekerleme, ağıt gibi sözlü kültür ürünleri derlenmiş, her başlığın ardından yer alan değerlendirme bölümlerinde bu ürünler biçim ve işlev yönünden ve Türk kültür havzasındaki yeri ve önemi açısından incelenmiştir. Yine ikinci bölümde yörenin ağız özellikleri incelenmiş ve yöre ağzının Türkçe içerisindeki yeri değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde yörenin geleneksel gündelik hayatı ve halkbilgisi hakkında incelemeler yapılmıştır. Bu bölümde hayatın geçiş dönemine ait törenler ve bu törenlerle ilgili ritüeller; oyunlar ve eğlenceler, halk inanışları, geleneksel mutfak ve beslenme kültürü, giyim kuşam, el sanatları, halk inançları, yörenin mimari özellikleri, yaylacılık kültürü, halk hekimliği, halk takvimi, halk meteorolojisi ve halk oyunları gibi yörenin kültürel öğeleri incelenmiş ve bunların diğer Türk bölgeleri ile benzerlikleri ve farklılıkları saptanmıştır. Sonuç bölümünde bu çalışmadan elde edilen veriler bir bütün olarak değerlendirilmiş, yöre kültürünü oluşturan unsurların Türk kültür havzası içindeki yeri saptanmış, yöre üzerine bundan sonra çalışacak araştırmacılara öneriler sunulmuştur.

Giresun has a history that traces to ancient times. The city which was established between 298-263 BC have hosted several civilisations. Since the region have hosted several civilisations from past to present, this have diversified the regional culture and has helped the region to gain unique richnesses in terms of folklore. In this regard this work in which we have examined oral and material culture of Giresun province consists of three parts. In the first part the historical background of Giresun province and when the first Turkish settlement began in the region was explained; the topography, city and village life was outlined. İnformation about the population structure of the region was given, population movements and population distribution were outlined. In the second part oral cultural products such as anectode, myth, tale, türkü, riddle,mani, proverb, idiom, tongue twister, lament are compiled, in the evaluation sections under the each title these works were examined in terms of structure, function, the place and the importance within Turkish cultural basin. Also, in this part, dialectic characteristics of the region were examined and the place of the regional dialect within Turkish was evaluated. In the third part, examinations were made on traditonal daily life of the region and folklore. In this part cultural elements such as ceremonies belonging to transitional period of life and rituals related to these ceremonies; plays and entertainments, folk beliefs, traditional cuisine and nutrition culture, clothes, handicrafts, architectural features of the region, transhumance culture, folk medicine, folk calendar, folk meteorology and folk dances were examined and the similarities and differences of these to other Turkish regions were determined. In conclusin the data taken from this work was evaluated as a whole, the place of the elements consisting regional culture were determined within Turkish cultural basin, some suggestions were offered for researchers who will conduct research on the region.