Osmanlı Devleti'nin Hristiyan ülkelerle yapmış olduğu antlaşma ve ittifaklara ulemanın yaklaşımı

Abstract

Osmanlı Devleti'nin Hristiyan ülkelerle ilişkileri konusu, dinle yönetilen bir devleti irdeleme açısından oldukça önem arz etmektedir. İslâmî kurallara göre yönetilen Osmanlı Devleti'nde, özellikle de Hristiyan ülkelerle yapılan antlaşma ve ittifaklar bağlamında birçok tartışmalar yaşanmıştır. Ulemanın bazısı yapılan ittifak ve antlaşmaların dine aykırı olduğunu öne sürerken bazısı da aynı ittifak ve antlaşmaları meşrulaştırma gayreti içerisinde olmuşlardır. Her iki grup da Kur'an-ı Kerim, hadisler ve Hz. Muhammed'in uygulamalarından delillerle kendi görüşlerinin doğruluğunu savunmaya çalışmışlardır. Ancak yine de bu tartışmalar büyük kırılmalara yol açabilecek düzeye ulaşmamıştır. Hem klasik hem de modern dönemlerde hüküm sürmüş olan Osmanlı Devleti, dünya siyasetinde olayları yönlendiren bir pozisyondan başka devletlerin yönlendirdiği olayların etkisinde kalan bir duruma düşmüştür. Bu durum da, devletlerarası ilişkiler konusunda zaman zaman Osmanlı Devleti'nin şer'i açıdan sıkıntıya düşmesine sebep olmuştur. Bahsedilen sıkıntıların gerçekten dinî kısıtlamalardan mı yoksa dinî anlayış açısından mı kaynaklandığı konusu da bu çalışmada irdelenmeye çalışılmıştır. Osmanlı tarihinde bir gerçek olan Hristiyan ülkelerle antlaşma ve ittifaklar meselesindeki tartışmaların mahiyeti, getirilen çözüm önerileri ve zaman içerisinde benzer konulara karşı bakış açısında bir değişim olup olmama meselesi tezin konusunu teşkil etmektedir. The subject of which Ottoman Empire's relations with non-muslim countries is crucial in terms of examining a country ruled within sharia. In Ottoman Empire ruled with islâmîc rules especially in non-muslim countries, many discussions were experinced in terms of the deals and alliances. While some of the scholars claim that deals and alliances done was against sharia, some of them were in effort of legitimating these deals and alliances. Both groups tried to defend the accuracy of their own ideas with the proof from Holy Kor'an, words and the applications of Holy Prophet. However, these discussions didn't reach to great disappointments. The Ottoman Empire having ruled in both classic and Modern times, fell down from the position of directing events in the world politics to the position of being influenced by the events, which other countries directed. This situation caused Ottoman empire fell in trouble about international relations in terms of sharia. The subject of which troubles mentioned were indeed caused by religional restrictions, or religional understanding is tried to be examined in this work. The nature of discussions in the issue of the deals and alliances with non-muslim countries, a reality in Ottoman History, solution proposals and the issue that a changing happened to the perspective to similar topics or not, constitute the theme of this thesis.