Osmanlı-Fransız diplomatik ilişkileri ve Kırım Savaşı (1853-1856)

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 1853-1856 Kırım Savaşı'nda Osmanlı Devleti ile Fransa'nın diplomatik ilişkilerini incelemektir. Fransa'nın savaşa giriş sürecinin ele alınmasıyla başlayan çalışma, daha ziyade savaşın son dönemindeki diplomatik gelişmelere odaklanmıştır. Fransız Dışişleri Bakanlığı Arşivi ve Başbakanlık Osmanlı Arşivlerinden yararlanılan dokümanlar, araştırmanın temel kaynaklarını teşkil etmiştir. Bu kaynaklar karşılaştırmalı yaklaşımla ele alınmış, dönemin eserleri ve çağdaş çalışmalarla bir bütünlük kurulmaya çabalanmıştır. Çalışma beş bölümden meydan gelmiştir. İlk bölümde, Osmanlı-Fransız ilişkilerinin kadim dostluğa dönüşme sürecinin kısa bir portresi sunulmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde, Fransa'da 1815 Viyana düzeninden sonra meydana gelen iç siyâsî gelişmeler ele alınarak, bunların Kırım Savaşı'na giden yolun gerçek nedenleri oldukları gösterilmek istenmiştir. Üçüncü bölüm, Kırım Savaşı'nın hemen öncesinde Fransa'nın yaklaşımı ve savaş stratejisi üzerine odaklanır. Dördüncü bölümde; Mustafa Reşid Paşa'nın sadaretten istifası ile başlayıp, İngiliz nüfûzunun kırılmasına giden süreçte yaşanan gelişmeler ve bu gelişmelerin bir sonucu olan Osmanlı-Fransız yakınlaşması ortaya konulmaya çalışılmıştır. Son bölümde ise; Osmanlı-Fransız yakınlaşmasının savaşın sonundaki gelişmelere olan etkileri değerlendirilmeye çalışılmış ve Islahât Fermânı ile Paris Barış görüşmelerine bu bakış açısıyla yaklaşılma çabası içine girilmiştir. Bu bağlamda bu çalışma, cephedeki Osmanlı-Fransız birlikteliğinin zamanla İngiliz karşıtlığı noktasından hareketle diplomasi cephesinde de bir dayanışmaya dönüştüğü ve bunun Âli Paşa ve Fuad Paşa önderliğindeki Fransız tipi modernleşme çabasının başlangıcını teşkil ettiğini göstermeyi amaçlamıştır.

This dissertation aims to determine the diplomatic relations between Ottoman Empire and France during Crimean War (1853-1856). The study that began with the process of entering the war of France focuses on diplomatic developments in the end of the war. To make a comparative analysis a variety of French and Turkish archival materials that compose of main sources of the study were used. The study is prepared in five main sections. The first chapter outlines how the Ottoman-France relations turned into ancient friendship giving a brief story. The second chapter tries to examine French struggle for destroying the new order that established by the Congress of Vienna in 1815 after the Napoleonic Wars. In this chapter it has been tried to indicate real reasons of Crimean War apart from the question of holy lands for Napoleon III and France. The third chapter emphasize to political tactics, expectations and relations of France between Ottoman Empire in the process of the war. In the fourth chapter it has been claimed that the demission of Reshid Pasha was the beginning of French influence in Constantinople. After this the Embassy of France and the Sublime Porte moved in cooperation against English influence. The last chapter deals with the diplomatic effects of the Ottoman and French solidarity to the Imperial Edict of 1856 and Treaty of Paris. In this context this study purposes that the antagonism towards English politics in Constantinople rapprochemented between Ottoman Empire and France in accordance with ancient friendship. This diplomatic solidarity brought about the attempt of the modernization of French model under the leadership of Aali Pasha and Fuad Pasha in Turkey.