Doğu Karadeniz Sahil Yolu tahkimatına uygun taş üretim yönteminin saptanması

Abstract

Karadeniz Sahil Yolu Projesi kapsamında inşa edilen kıyı koruma yapıları için gerekli taş tahkimatı malzemesi genellikle galeri patlatması yönteminin uygulandığı taşocaklarından temin edilmektedir. Galeri patlatması iş güvenliği açısından tehlike arz etmekte ve çevresel açıdan birtakım problemlerin oluşmasına (taş fırlaması vb.) neden olmaktadır. Bu nedenle hem istenen kategoride taş tahkimatı malzemesi üretimini sağlayacak hem de çevresel problemleri en aza indirecek emniyetli bir patlatmalı kazı yöntemine gereksinim duyulmaktadır.Bu çalışmada, kıyı koruma yapılarının inşasında kullanılan ve galeri patlatma yöntemiyle üretilen taş tahkimatı malzemesinin kategorik açıdan değerlendirilmesi yapılmıştır. Çayeli-Seslidere, Of-Yemişalan ve Ardeşen-Köprüköy taşocaklarında üretilen taş tahkimatı malzemesinin Karayolları Teknik Şartnamesine göre uygunluğu değerlendirilmiştir. Seslidere, Yemişalan ve Köprüköy taşocağında yapılan galeri ve basamak patlatmalarına eşlik edilerek titreşim değerleri ölçülmüş ve çevresel etkileri değerlendirilmiştir. Titreşim ölçer cihazı ile elde edilen kayıtlar, ülkemiz standartlarıyla karşılaştırılmıştır. Ayrıca kıyı koruma yapılarının inşası için gerekli kategorik taş tahkimatı malzemesi üretimi amacıyla örnek bir basamak patlatması tasarımı önerilmiş ve Kuz-Ram modeline göre parça boyut dağılımı analizi yapılmıştır.Elde edilen sonuçlardan, galeri patlatması yöntemiyle üretilen taş tahkimatı malzemesinin kıyı koruma yapılarında istenen kategorik dağılımı sağladığı görülmüştür. Seslidere, Yemişalan ve Köprüköy taşocaklarında üretilen malzemelerin standartlara uygun olduğu ve kıyı koruma yapılarında taş tahkimatı malzemesi olarak kullanılabileceği anlaşılmıştır. Galeri patlatmalarından kaynaklanan titreşim parametrelerinin (maksimum parçacık hızı, ivme, yer değiştirme) oldukça yüksek olduğu ve yapılarda hasar oluşturma potansiyeline sahip olduğu görülmüştür. Basamak patlatmasının çevresel problemleri en aza indirdiği ve ocakta çalışan işçi ve ekipmanların emniyeti için en uygun üretim yöntemi olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca önerilen basamak patlatması tasarımının Kuz-Ram modeline göre Karadeniz Sahil Yolu Projesi için istenen kategoride taş tahkimatı üretimini sağlayacağı belirlenmiştir. Stone fortifications materials (riprap or jetty stone and coarse rock) required for coastal protection structures under the Black Sea Coastal Highway Construction Project are supplied from quarries applying mostly coyote blasting (gallery blasting) method. Coyote blasting offers dangerous environment (fly rock, ground vibration, etc.) in terms of job security and structural damage in nearby residences. Therefore, an environmentally secure blast based excavation is required both to produce desired category stone fortifications materials and to minimize environmental problems.In this study, stone fortifications materials produced by coyote blasting and used in the construction of coastal protection structures were made to evaluate the categorical terms. The stone fortifications material manufactured from Çayeli-Seslidere, Of-Yemişalan and Ardeşen-Köprüköy quarries is evaluated according to the Highways technical specification compliance. Ground vibration measurements were recorded by accompanying coyote and bench blasting operations executed at the quarries. Records obtained with vibration measuring devices were compared with the standard of our country. In addition, a sample of bench blasting design was proposed in order to produce categorical stone fortifications material necessary for the construction of coastal protection structures and size distribution analysis was done according to the Kuz-Ram model.The results obtained from the bench blasting to produce the stone fortifications materials have provided the desired categorical distribution for the coastal protection structures. Materials produced from the above quarries are understood to be used as stone fortifications materials in the coastal protection structures and thus are suitable to the standards. Vibration parameters (peak particle velocity, acceleration, displacement, etc.) induced from coyote blasting is fairly high values and has shown the potential damages to the structures. Bench blasting for minimizing environmental problems and for the safety of workers and equipment was understood to be the most appropriate production method. Finally, the proposed bench blasting design according to the Kuz-Ram model was determined to ensure the production of desired category stone fortifications for the Black Sea Coastal Highway Construction.