Sifon savaklarda debi katsayı değişiminin sifon boyutlarına ve baraj yüksekliğine etkisinin incelenmesi

Abstract

Su yapılarında dolusavaklar, suyu kaynaktan mansaba su akışını kontrol ederek geçiren, barajın işletilmesi ve stabilizesi ile ilgili önemli fonksiyonları olan ve barajın maliyetinde önemli yer tutan yapılardır. Bunların su yapısındaki konumları belirlenerek hidrolik ve statik hesapları yapılır. Savağın yapılmasında kullanılacak malzemenin seçimi önemlidir. Malzeme ve hidrolik bakımdan en elverişli çözüm aranır. Bir barajın emniyetli olabilmesi için, bunun dolu savağının büyük taşkınları barajı risk altına sokmadan geçirebilmesi gerekir. Savağın yeterli şekilde planlanması, projelendirilmesi, inşası ve güvenilebilir şekilde işletilmesi barajın ve bunun mansap kısmında yaşayanların güvenirliği için büyük önem taşır. Bu çalışmada barajların güvenlik yapıları olan savaklara ilişkin temel bilgiler özetlenmiş ve savakların boşaltımında önemli bir büyüklük olan C katsayısı incelenmiş ve C katsayısının değişiminin baraj gövde yüksekliğine olan etkisi araştırılmıştır. C debi katsayısı büyüdükçe, kanal debisinin (Q) değeri artmakta, kanal debisinin değeri arttıkça kanaldaki suyun akış hız yükü (hv) de bu değerle doğru orantılı olarak artmaktadır. Bu durumda su napı değeri azalmakta ve buna bağlı olarak rezervuardaki su yükündeki azalma oranında baraj yüksekliği de azalmaktadır. The term ?spillway? means to pass the water flow from its source through the water ways in the water structures. Spillways facilitates the duties with controlling the water flow. It is also important for the operation and the stability of the dams. Spillway structures have significant cost in the construction of the dams. By determining their positions in the water structure, their statical and hydrological calculations are done. In the construction of the spillway, the selection of the material is very important. The most convenient solution is required in regarding tomaterials and hydraulics. For the safety of the structures of the dams, the spillways is supposed to pass the great amount of water floods through the water ways without causing any danger. The adequate planning, designing, building and safely operating of the dam is very important for the safety of the inhabitants who are living near the water ways. In this research, the basic information related to spillways which are safety structures of dams, are summarized and in the unloading of the spillways , the C coefficient is used and the effect the C coefficient change on the height of the body of the dams is examined.