Doğu Karadeniz bölgesinde yıllık maksimum yağışların trend analizi

Abstract

Bu çalışmada, Doğu Karadeniz Bölgesi'ndeki 10 Meteoroloji İstasyonu'ndaki standart zamanlarda gözlenen yıllık en büyük yağış değerlerinin trend analizi yapılmıştır. Öncelikle tüm verilere Run (Swed Eisenhart) Homojenlik Testi uygulanmış ve homojen olduğu tespit edilen her meteoroloji istasyonuna ait veriler Trend Analiz Yöntemi (TAY) ile incelenmiştir. TAY ile eğilimleri belirlemede parametrik olan ve parametrik olmayan yöntem olmak üzere iki çeşit yöntem kullanılmaktadır. Çalışmada, verilerin normal dağılıma uyması ve eksik verilerin olmaması durumunda kullanılmakta olan parametrik yöntemlerden Basit Regresyon Analizi yöntemi uygulanmıştır. Verilerin normal dağılıma uymaması ve eksik verilerin çok olması durumunda kullanılmakta olan parametrik olmayan TAY yöntemleri arasından Mann-Kendall Testi ve Spearman'ın Rho Testi çalışmada kullanılmıştır. Trend tespit edilen istasyonlarda, trend başlangıç yılını istatistiksel olarak tespit etmek için parametrik olmayan Mann-Kendall Mertebe Korelasyon Testi kullanılmıştır. Trend Analizi Yönteminden önce gerçek trend varlığını belirlemek amacıyla gerçekte olmayan trendin oluşmasına sebep olan serisel korelasyonun (içsel bağımlılığın) yok edilmesi için Ön Arındırma (Pre-Whitening) yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntem sadece serisel korelasyonun (içsel bağımlılığın) etkisini yok etmeyen Mann-Kendall Testi için uygulanmıştır. Çalışma sonunda, Doğu Karadeniz Bölgesindeki 10 adet meteoroloji istasyonu için standart sürelerdeki yağış şiddeti trend analizi değerlendirildiğinde, genelde artan yönde bir eğilim tespit edilmiştir. In this study, trend analysis of annual maximum precipitation values, observed at standard time in 10 Meteorological Stations in East Black Sea Region, has been performed. First of all, Run (Swed Eisenhart) Homogeneity Test was applied to all data and the data of each homogeneous meteorological station were analyzed by Trend Analysis Method (TAM). There are two types of methods to determine trends; parametric and nonparametric methods. In the study, Simple Regression Analysis method was applied as the parametric methods, which are used if the data fit normal distribution and no missing data exist. Mann-Kendall Test and Spearman's Rho Test were used among the nonparametric TAM methods, which are used when the data do not fit the normal distribution and there are many missing data. In the MS's, where trend was determined, the nonparametric Mann-Kendall Order Correlation Test was used to statistically determine the trend starting year. Prior to the Trend Analysis method, in order to determine the true trend presence, Pre-Whitening method was used to eliminate the serially correlated (internal dependency) that caused the non-real trend to occur. This method was applied only for the Mann-Kendall Test, which does not negate the effect of the serially correlated (internal dependence). At the end of the study, when trends of rainfall intensity trends in standard time periods were evaluated for 10 meteorological stations in the Eastern Black Sea Region, in general an increasing tendency was found.