Doğu Karadeniz bölgesi kayın ve ladini soxhlet ve süperkritik gaz exstraktlarındaki terpenler

Abstract

Odun , çok yayqın ve nisbeten ucuz sağl ınabilen önemlibir hammadde kaynağıdır. Bu nedenle bir yanjan orman alanlarını yay gınlastırma ve ağaç cinslerini ıslah çalısma ları yapılırken, öte yandan odun artıklarından ve yan ürünlerinden kimyasal hammadde üretim çalısmaları önem kazanmaktadır.Odun ekstraktivlerinin kazanılmasında son yıllarda uygulanması denenen süper kritik gaz ekstraksiyonu, odunun ileride büyük ölcüde kimyasal hamadde kaynağı olarak kullanılabileceğini göstermektedir.Terpenlerin, ticari değeri yanında, bitkilerin sınıflandırılması (taksonomi), fizyolojik ve anatomik yapılarının aydın latılması çalısmalarına da önemli katkı ları olmaktadır. Bitki aleminin çesit zenginlini, odun teknolojisinin sürekli gelisimi ve terpen sayısının çok olması bu sahada daha detay lı çalısmaların yapılmasına yol acmıstır .Sunulan çalısmada, Doğu ladini (Picea Or i entali s ) ve Doğu kayını (Fagus Or ientali s ) nın asetonla soxhlet ve süperkritik gaz ekstraksiyonu yapılmıstır. Soxhlet aseton ekstraktivleri, l ad inde % 1,59 kayında % 2,54, süperkritik qaz ekstraktivleri,l ad inde % 6, 78 kayında % 9,55 bu lunmustur. Aseton ekstraktivleri , petrol eterinde çözünenler ve çözünmeyenler olmak Uzere iki fraksiyona ayrılmıstır. Petrol eterinde çözünenler sabunlastırılarak, sabun lasan ve sabunlasmayan madde lere ayrılmıştır. Sabun lasmayan lardaki terpenler ve diqer uçucu maddeler, subuharı distilasyonu ile ayrılmıstır. Terpenlerin ayrılması, alümina klon ve silikajel ince tabaka kromotoqrafi siyle sağlanmıştır .Terpenler, az kromotografisi-kütle spektrometresi (GC/llS) birlesik sistemiyle incelenerek, yapılarının aydınlatılmas ına çalısılmıstır. Soxhlet ve süperkritik gaz ekstraktivlerinden elde edilen terpenlerin nitel ve nicel değişimleri karşılaştırılmıştır.