Kara yolu güzergah tespitinde çevresel kriterlere de yer veren coğrafi bilgi sistemleri tabanlı çok kriterli bir model önerisi

Abstract

Bu çalışmada; güzergâh tespitinde Çok Kriterli Değerlendirme yapan ve süreçte çevresel kriterlere de yer veren, Coğrafi Bilgi Sistemleri'nden (IDRISI yazılımı) faydalanan 3 aşamalı bir model önerilmektedir. Önerilen modelin birinci aşamasında; yasal, mühendislik veya başka bir açıdan kullanılması mümkün olmayan (veya istenmeyen) alanlar elenmektedir. Tasarım aşaması olan ikinci aşamada; farklı bakış açılarına göre alternatif güzergâhlar geliştirilmektedir. Seçim aşaması olan üçüncü aşamada; ikinci aşamada tespit edilen güzergâh alternatifleri kıyaslanmakta ve en uygun olan güzergâh seçilmektedir.Önerilen yöntem, Tokat Çevre Yolu Projesi çalışma alanına ait veriler kullanılarak test edilmiştir. Elde edilen güzergâhın uygulanabilir olmasının yanında pek çok kriteri gözeten bir güzergâh olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, ortaya konan modelin farklı karar vericilerin tercihlerine uygun farklı güzergâhlar oluşturulmasına imkân verebildiği, uygulanmasının oldukça kolay olduğu, IDRISI yazılımının süreci oldukça kolaylaştırdığı sonucuna varılmıştır. In this study; a 3 stage model, which uses Multi Criteria Evaluation and Geographical Information Systems (IDRISI software) together in highway alignment determination process, is recommended. At the first stage of the model; the restricted areas (due to legal, engineering or any other aspect) are eliminated. Second stage is the design stage, where alternative alignments with different viewpoints are generated. Third stage is the selection stage, where alignment alternatives generated in second stage are compared and best one is selected.The proposed model is tested in the study area of Tokat Bypass. It is seen that, resulting alignment is applicable and many criteria could be taken into consideration in the process. Furthermore, it is seen that proposed model can generate different alignment alternatives with different viewpoints. Lastly, it is concluded that use of IDRISI in the process provides great convenience.