Ortahisar geleneksel yerleşim dokusunun "İnsan ölçeği" bağlamında incelenmesi

Abstract

İnsanların kendilerine yaşama alanları oluşturmaya başladığı ilk zamanlarda her şey doğanın hızına göre şekillenirken, günlük hayat da güneşin doğuşuyla başlayıp, batışıyla son buluyordu. Kenti tasarlamak için yazılı kuralların olmadığı zamanlarda, kent insanın sosyal yaşamıyla zenginleşerek gelişiyordu. 1900'lü yıllarda sanayi devrimi sosyal yaşamı değiştirecek önemli bir aktör olarak karşımıza çıkar. Kentler hızlı bir değişim sürecinin içine girerken artık kentsel yaşamda otomobiller de yerlerini alırlar. Değişen yaşam koşulları beraberinde farklı kent planlama pratiklerini de getirir. Bu çalışmanın temel amacı mekân üretim sürecinde "insan ölçeği" ni yakalamak üzerine kurgulanan tasarım ilkelerini geleneksel bir doku üzerinden analiz etmek; kurulan/kurulmayan ilişkinin somut ölçütler ve kriterler bağlamında değerlendirmektir. Bu bağlamda Trabzon kentinde yer alan, Ortahisar Mahallesi içerisinde geleneksel kentsel doku yoğunluğunu muhafaza eden, kentsel sit alanındaki bir sokak çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Kavramsal çerçeve içerisinde geliştirilen, "insan ölçeği" boyutunu sağlayan kentsel tasarım niteliklerinin ölçülmesine yönelik analizler yapılarak bağlamsal boyutta yapılan görüşme ve birincil kaynak taraması bulguları ile birlikte değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda kentsel mekânın insan ölçeği niteliğine bağlı öneriler mekân düzenleme/şehircilik çalışmalarına altlık olabilecek şekilde önerilmiştir.