Geçmişten günümüze zanaat ve zanaat mekânlarının değişimi: Trabzon kenti örneği

Abstract

Küreselleşme süreciyle birlikte dünyada mekânsal, kültürel, sosyal ve ekonomik birçok yönden etkileşimler meydana gelirken, yerel koşulların ön plana çıktığı bir rekabet ortamı doğmuştur. Bu rekabet ortamında kentler kimliklerini ön plana çıkarak önem kazanmakta, kimlikleriyle ve kültürleriyle anılmaktadır. Kentin kültürel simgelerinden biri olan ve kentin belleği olarak nitelendirilebilecek zanaat ve zanaat mekânları; kent kültürü ve kimlik oluşumu bağlamında önemlidir. Ancak günümüzde değişen yaşam koşulları ve yeni tüketim alışkanlıklarının artmasıyla zanaat ve zanaat mekânları her geçen gün önemini yitirmekte ve sayısal olarak da azalmaktadır. Geçmişten beri zanaat odaklı önemli bir ticaret merkezi olan Trabzon kentinde de geçmişten günümüze zanaat ve zanaat mekânları eski önemini kaybetmiştir. Ancak kentte hala kentin önemli kimlik ve kültür öğesi olarak varlığını devam ettirebilen, zanaat ve zanaat mekânlarının bulunması önemlidir. Tez çalışmasında, kent kimliğinin önemli bileşenlerinden olan zanaat ve zanaat mekânlarının önemini irdelemek, Trabzon kentinde tarihsel süreçteki değişim ve dönüşümü ortaya koymak, zanaatın ve zanaat mekânlarının korunması ve sürdürülmesine yönelik öneriler geliştirmek amaçlanmıştır. Çalışmada yöntem olarak; literatür araştırması, yerinde tespit, gözlem ve fotoğraflama ve zanaatkarlarla görüşme tekniği kullanılmıştır. Elde edilen haritalar ve sayısal veriler karşılaştırılarak geçmişten günümüze zanaat ve zanaat mekânlarının değişimi ortaya konulmuştur. Zanaat ve zanaat mekânlarının canlandırılmasına ve sürdürülebilmesine öneriler geliştirilmiştir. Bunun yanı sıra; çalışma sonucunda; kentteki zanaat mekânlarına ilişkin bilgilerin yer aldığı dijital ortamda interaktif bir web sitesi (trabzondazanaat.com) oluşturularak güncel bir envanter sunulmuştur.