Bütüncül havza planlaması'nda delphi yöntemi: değirmendere alt havzası

Abstract

Çeşitli ekosistem özellikleriyle önemli bir planlama birimi olan su havzalarının, ekolojik ve sürdürülebilirlik kavramlarının esas alınarak planlanmaması beraberinde yanlış arazi kullanım kararlarını getirmiş ve bu durumun bir sonucu olarak havza ölçeğinde bütüncül havza planlaması ve yönetimi kavramı önem kazanmıştır. Ülkemizde bütüncül havza planlamasına ilişkin model bir süreç bulunmamaktadır. Bu eksiklik, havzalar üzerindeki mevcut baskının önlenememesine neden olmakta ve havzalardaki ekolojik denge bozulmaktadır. Bu çalışmanın amacı; sürecin eksikliğinden yola çıkılarak ekolojik açıdan korunması gereken havzalarda, havzaya özgü sorun ve stratejileri belirleyerek bütüncül havza planlama süreci ve modeli geliştirmektir. Çalışmanın ilk bölümünde ekoloji ve sürdürülebilirlik kavramları, bütüncül havza planlaması ve yönetimi yaklaşımı kuramsal olarak incelenmiş, dünyadaki ve Türkiye'deki mevcut havza planlama ve yönetim sistemi açıklanmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde, sürece erişebilmek amacı ile Trabzon Kenti'ne içme suyu sağlayan ve kentin gelişme bölgesinde yer alan Değirmendere Alt Havzası, örnek alan olarak seçilmiştir. Bu bağlamda, alana ilişkin literatür çalışmalarına ve plan kararlarına yer verilmiştir. Bütüncül havza planlaması ve yönetiminin disiplinler arası bir çalışmayı gerektirmesi nedeniyle, alana ilişkin planlama ve planlamaya yön veren sorunların tespit edilmesi için Delphi Yöntemi araç olarak kullanılmış, havzayı tanıyan akademisyenler, teknik kadro ve havza üzerinde karar verici/onaylayıcı bazı kurumlardan oluşan uzman grubunun görüşleri alınmıştır. Üçüncü bölümde, alanın öncelikli çözüm gerektiren sorunları ve bu sorunların çözümüne yönelik bazı stratejiler öngörülmüş, literatür çalışmalarından ve uygulanan Delphi Yöntemi'nden yararlanılarak bütüncül havza planlamasına yön verecek /verebilecek ilkeler belirlenmiştir. Son olarak, Değirmendere Alt Havzası üzerinden bütüncül havza planlamasına ilişkin süreç modeli tasarlanmıştır.