Tekerlekli sandalye kullanan bedensel engellilerin kentsel mekanları kullanım olanaklarının Trabzon kent merkezi örneği üzerinde incelenmesi

Abstract

Toplumun ayrılmaz bir parçası olan engelliler yaşamın her alanında sorunlarla karşılaşmaktadır. Engellilerin toplumsal yaşama katılımlarını engelleyici sorunların başında, kentsel dış mekanlardaki hareket özgürlüğünü engellilere uygun tasarımların yapılamamış olması gelmektedir. Bugün sokağa çıkmak, kaldırımda hareket edebilmek gibi sınırlı aktiviteler için bile çok sayıda engel bulunması nedeniyle, kentlerin büyük bölümü ve yapıların çoğu engelliler için erişilemez durumdadır. Parklarda, sokaklarda, meydanlarda, alış veriş merkezlerinde, kamu yapılarında, kısaca yaşam çevresinde tek başına hareket edebilen tekerlekli sandalye kullanan bedensel engelli bireylere nadiren rastlanmaktadır. Bu gösterge bile tek başına engelli bireylerin toplumsal yaşama katılımının ne kadar kısıtlanmış olduğunu, bağımsız hareketedebilme olanaklarının ne ölçüde sınırlandırıldığını kanıtlamaktadır.Bu çalışmada, engellilerin kent içerisindeki yaşam zorlukları ve gereksinimler vurgulanarak, bedensel engellilerin özellikle fiziki mekana ulaşma, mekanı kullanma vemekandan ayrılma konularında, erişilebilirlik açısından sınırlılıkları üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda tekerlekli sandalye kullanan bedensel engellilerin kentsel mekanda karşılaştıkları problemler ve mekanda rahat hareket etmesine imkan verecek tasarımlar araştırılmış ve konu Trabzon kent merkezi üzerine yapılan anket çalışmasıyla irdelenmiştir.