Dağlık alan yol koridorlarında peyzaj karakterini belirleyen doğal bitki kompozisyonlarının tanımlanması; Ataköy-Sultanmurat-Uzungöl yol güzergâhı örneği

Abstract

Bir peyzajı diğer bir peyzajdan farklı kılan özelliklerin belirlenmesi ve her bir peyzajın sahip olduğu farklı ya da benzer değerlerin bütünü ?Peyzaj Karakteri? olarak tanımlanmaktadır. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi gereği sözleşmeye taraf olan ülkeler peyzajlarını tanımlama, değerlendirme ve sürdürülebilirliğini sağlama konusunda yükümlüdürler. Doğu Karadeniz Bölgesi Trabzon ili Çaykara ilçesi sınırları içerisinde bulunan dağlık alan yol koridorlarında gerçekleştirilmiş olan bu çalışmada, söz konusu alanların sahip oldukları peyzaj karakterinin belirlenmesi ve bunda etkili olan bitki örtüsünün tanımlanması amaçlanmıştır. Bu amaçla peyzaj karakterinin belirlenmesinde ?Peyzaj Karakter Değerlendirilmesi (PKD)? ve peyzaj karakterinde belirleyici olan bitki örtüsünün tanımlamasında görsel ve ekolojik analizler kullanılmıştır. Peyzaj karakter tanımlanması ve ekolojik analizlerin bir bölümü Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak değerlendirilirken görsel analizler anket ve kimlik kartlarından yararlanılarak belirlenmiştir. Ekolojik analizler kapsamında, leke analizi için uydu görüntüleri ve haritalardan, arazi çalışmaları kapsamında ise bitki örtüsü ve yetişme ortamı verilerinden yararlanılmıştır. Bu bilgiler ışığında, araştırma alanında 368 bitki taksonu tespit edilmiş, ayrıca kompozisyon alanları peyzaj metriklerine göre değerlendirilmiştir. Görsel analizler gerçekleştirilirken bitki kompozisyonu oluşturan tasarım elemanları, ilkeleri ve bunların ortaya koydukları görsel etkileri belirlemek amacıyla fotoğraflamalar ve görselleştirmeler kullanılmıştır. Sonuç olarak, hangi tasarım elemanının hangi tasarım ilkesine göre bir araya geldiği ve ortaya çıkan görsel etkinin ne olduğu belirlenmiştir. Peyzajı karakterize eden bitki örtüsünü tanımlayan bu tez çalışması ile hem ekolojik hem de görsel tanımlamalar yapılarak bütünleşik bir yöntem önerisi geliştirilmeye çalışılmıştır.